Öfke

Türkiye siyasetini açıklayan #diktum lardan biri: "who angers you; conquers you" (seni #öfke lendiren, seni ele geçirendir/fethedendir)"

Sözlükte "kızmak, öfkelenmek; kızgınlık, öfke duygusu" anlamına gelen gazap genellikle rızâ ve hilim kavramlarının karşıtı olarak kullanılmaktadır. Bir ahlâk kavramı olarak ise acı veren kötü bir davranışın kişinin ruhunda uyandırdığı kızgınlık, intikam alma duygusu ve cezalandırma isteği anlamında kullanılmaktadır.

Gazap kavramı Kur'ân'da ve hadislerde hem Allah'a hem Peygamber'e ve hem de diğer insanlara nispet edilerek kullanılmıştır. Bir kutsî hadise göre Allah, "Rahmetim gazabımı geçmiştir (kuşatmıştır)" buyurur (Buhârî, Tevhid, 15, 22, 28, 55; Müslim, Tevbe, 14-16).

Kur'ân'da mü'minlerin üstün nitelikleri sayılırken öfkelendikleri zaman bile kusurları bağışladıklarından övgüyle söz edilmektedir (Şûrâ, 42/37).

Dinî, ahlâkî ve içtimaî konularda görülen yanlışlıklar ve haksızlıklar karşısında tutum ve davranışlarında aşırılığa yol açmasa bile Hz. Peygamber'in kızdığı ve bu durumun yüzünün kızarması gibi fizyolojik belirtilerden anlaşıldığı rivâyet edilmektedir (Buhârî, Edeb, 75; Müslim, Fezâil, 127).

"... Yiğit, öfkelendiği sırada kendine hâkim olan kimsedir" (Buhârî, Edeb, 76, 102; Müslim, Birr, 107, 108) hadisinde vb. hadislerde gazab duygusunun fıtrî olması hasebiyle yok edilmesi değil, bu duygunun etkisiyle yanlış hüküm veya iş yapılmasından kaçınılması gerektiği üzerinde durulmaktadır. Ilımlı bir öfke duygusuna "şecaat" veya "hamiyet" denilir. İnsanın onurunu, haklarını ve değerlerini koruyabilmesi için hamiyet sahibi olması gerekir. (M.C.)

Öfke hakkındaki ayetler

• Musa Kavmine Oldukça Kızgın, Üzgün Olarak Döndüğünde Onlara: "Beni Arkamdan, Ne Kötü Temsil Ettiniz? Rabbinizin Emrini Çabuklaştırdınız, Öyle Mi?" Dedi. Levhaları Bıraktı Ve Kardeşini Başından Tutup Kendisine Doğru Çekiyordu (Ki Harun Ona:) "Annem Oğlu, Bu Topluluk Beni Zayıflattı (Hırpalayıp Güçsüzleştirdi) Ve Neredeyse Beni Öldürmeye Giriştiler. Bari Sen Düşmanları Sevindirecek Bir Şey Yapma Ve Beni Bu Zalimler Topluluğuyla Birlikte Kılma (Sayma)" Dedi. (7/150)

• Bunun Üzerine Musa, Kavmine Oldukça Kızgın, Üzgün Olarak Döndü. Dedi Ki: "Ey Kavmim, Rabbiniz Size Güzel Bir Vaadde Bulunmadı Mı? Size (Verilen) Söz (Ya Da Süre) Pek Uzun Mu Geldi? Yoksa Rabbinizden Üzerinize Kaçınılmaz Bir Gazabın İnmesini Mi İstediniz De Bana Verdiğiniz Sözden Caydınız?" (20/86)

• Balık Sahibi (Yunus'u Da); Hani O, Kızmış Vaziyette Gitmişti Ki; Bundan Dolayı Kendisini Sıkıntıya Düşürmeyeceğimizi Sanmıştı. (Balığın Karnındaki) Karanlıklar İçinde: "Senden Başka İlah Yoktur, Sen Yücesin, Gerçekten Ben Zulmedenlerden Oldum" Diye Çağrıda Bulunmuştu. (21/87)

• Onlar Bollukta Da Darlıkta Da İnfak Edenler Öfkelerini Yenenler Ve İnsanlar (Daki Hakların)Dan Bağışlama İle (Vaz) Geçenlerdir. Allah İyilik Yapanları Sever. (3/134)

• Musa Kabaran Öfkesi (Gazabı) Yatışınca Levhalar'ı Aldı. (Onlardan Bir) Nüshasında "Rablerinden Korkanlar İçin Bir Hidayet Ve Bir Rahmet Vardır" (Yazılıydı.) (7/154)

• Ve Kalblerindeki Öfkeyi Gidersin. Allah Dilediğinin Tevbesini Kabul Eder. Allah Bilendir Hüküm Ve Hikmet Sahibidir. (9/15)

• Kim Allah'ın Ona Dünyada Ve Ahirette Kesin Olarak Yardım Etmeyeceğini Sanıyorsa Göğe Bir Araç Uzatsın Sonra Kesiversin De Bir Bakıversin Kurduğu Düzen Onun Öfkesini Giderebilecek Mi? (22/15)

• Allah İnkâr Edenleri Kin Ve Öfkeleriyle Geri Çevirdi Onlar Hiçbir Hayra Varamadılar. Savaşta Allah (Yardımcı Ve Zafer Nasib Edici Olarak) Mü'minlere Yetti. Allah Çok Güçlüdür Üstün Ve Galib Olandır. (33/25)

• Sadece Allah Anıldığı Zaman Ahirete İnanmayanların Kalbi Öfkeyle Kabarır. Oysa O'ndan Başkaları Anıldığında Hemen Sevince Kapılırlar. (39/45)

• Ki Onlar Allah'ın Ayetleri Konusunda Kendilerine Gelmiş Bir Delil Bulunmaksızın Mücadele Edip Dururlar. (Bu) Allah Katında Da İman Edenler Katında Da Büyük Bir Öfke (Sebebi)Dir. İşte Allah Her Mütekebbir Zorbanın Kalbini Böyle Mühürler. (40/ 35)

• Muhammed Allah'ın Elçisidir. Ve Onunla Birlikte Olanlar Da Kafirlere Karşı Zorlu Kendi Aralarında İse Merhametlidirler. Onları Rüku Edenler Secde Edenler Olarak Görürsün; Onlar Allah'tan Bir Fazl (Lütuf Ve İhsan) Ve Hoşnutluk Arayıp-İsterler. Belirtileri Secde İzinden Yüzlerindedir. İşte Onların Tevrat'taki Vasıfları Budur: İncil'deki Vasıfları İse:

• Sanki Bir Ekin; Filizini Çıkarmış Derken Onu Kuvvetlendirmiş Derken Kalınlaşmış Sonra Sapları Üzerinde Doğrulup-Boy Atmış (Ki Bu) Ekicilerin Hoşuna Gider. (Bu Örnek) Onunla Kafirleri Öfkelendirmek İçindir. Allah İçlerinden İman Edip Salih Amellerde Bulunanlara Bir Mağfiret Ve Büyük Bir Ecir Va'detmiştir. (48/29)

• Sizler, İşte Böylesiniz; Onları Seversiniz, Oysa Onlar Sizi Sevmezler. Siz Kitabın Tümüne İnanırsınız, Onlar Sizinle Karşılaştıklarında "İnandık" Derler, Kendi Başlarına Kaldıklarında İse, Size Olan Kin Ve Öfkelerinden Dolayı Parmak Uçlarını Isırırlar. De Ki: "Kin Ve Öfkenizle Ölün." Şüphesiz Allah, Sinelerin Özünde Saklı Duranı Bilendir. (3/119)

• Medine Halkına Ve Çevresindeki Bedevilere, Allah'ın Elçisinden Geri Kalmaları, Kendi Nefislerini Onun Nefsine Tercih Etmeleri Yakışmaz. Bu, Gerçekten Onların Allah Yolunda Bir Susuzluk, Bir Yorgunluk, 'Dayanılmaz Bir Açlık' (Çekmeleri), Kâfirleri 'Kin Ve Öfkeyle Ayaklandıracak' Bir Yere Ayak Basmaları Ve Düşmana Karşı Bir Başarı Kazanmaları Karşılığında, Mutlaka Onlara Bununla Salih Bir Amel Yazılmış Olması Nedeniyledir. Şüphesiz Allah, İyilik Yapanların Ecrini Kaybetmez. (9/120)

• Onlardan Birine Kız (Çocuk) Müjdelendiği Zaman İçi Öfkeyle-Taşarak Yüzü Simsiyah Kesilir. (16/58)

• (Ateş,) Onları Uzak Bir Yerden Gördüğünde, Onlar Bunun Gazablı Öfkesini Ve Uğultusunu İşitirler. (25/12)

• Ve Elbette Bize Karşı Da Büyük Bir Öfke Beslemektedirler." (26/55)

• Dedi Ki: "Gerçekten Ben, Sizin Bu Yaptığınıza Öfke İle Karşı Olanlardanım." (26/168)

• Sonunda Bizi Öfkelendirince, Biz De Onlardan İntikam Aldık, Böylece Onları Toplu Olarak Suda Boğduk. (43/55)

• Hani O İnkâr Edenler, Kendi Kalplerinde, 'Öfkeli Soy Koruyuculuğu'nu (Hamiyeti), Cahiliyenin 'Öfkeli Soy Koruyuculuğunu' Kılıp-Kışkırttıkları Zaman, Hemen Allah; Elçisinin Ve Mü'minlerin Üzerine '(Kalbi Teskin Eden) Güven Ve Yatışma Duygusunu' İndirdi Ve Onları "Takva Sözü" Üzerinde 'Kararlılıkla Ayakta Tuttu." Zaten Onlar Da, Buna Layık Ve Ehil İdiler. Allah, Herşeyi Hakkıyla Bilendir. (48/26)

• Öfkesinin-Şiddetinden Neredeyse Patlayıp Parçalanacak. Her Bir Grup İçine Atıldığında, Bekçileri Onlara Sorar: "Size Bir Uyarıcı Gelmedi Mi?" (67/8)

Ad

Anlamlar

[1]kızgınlık,öfke

Köken

[1]arapça

Eş Anlamlılar

[1]

Ad

Şablon:Söyleniş IPA: /œf.kɛ/

Anlamlar

[1] Engelleme, incinme veya gözdağı karşısında gösterilen saldırganlık tepkisi, kızgınlık, hışım, hiddet.

Atasözleri

Öfke baldan tatlıdır

Öfke ile kalkan zararla oturur

Deyimler

öfke topuğa çıkmak

Türk Dilleri

• Azerice: [[qəzəb#Azerice|qəzəb]] ^(az)
• Azerice: [[hirs#Azerice|hirs]] ^(az)
• Kırım Tatarca: [[aşuv#Kırım Tatarca|aşuv]] ^(crh)
• Eski Türkçe: öpke ^(tr)
• Eski Türkçe: öfke ^(tr)

|} | width=1% | |bgcolor="#FFFFE0" valign=top width=48%|

|}

|}

Anlamlar

[1] Öfke

Ad

Anlamlar

[1] Hışm

fr:öfke

Gayz

GAYZ Hiddet, kin, öfke, gadab. Dargınlık. Hınç.

GAYZ Ü GAZAB Kızgınlık ve hiddet.

GAYZ Bir şeyin pahası eksilmek. Hilkati noksan olma. Kıymetten düşük şey.

• Suyun eksilip azalması, yere çekilmesi.

GAYZA Meşelik.

GAYZ-EFŞAN f. Hiddetli, öfkeli, kızgın.

GAYZERAN İtburnu.