Ana Madde:Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu
Kanun Numarası :3634
Kabul Tarihi :7/6/1939
Yayımlandığı R. Gazete:Tarih : 16/6/1939 Sayı: 4234
Yayımlandığı Düstur :Tertip: 3 Cilt: 20 Sayfa: 512
BiRİNCİ FASIL
Umumi Hükümler
Madde 1 - (Değişik birinci fıkra: 28/6/2001-4701/1 md.) Seferberlik ve savaş hali ile bu hallerin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun meydana geldiği gerginlik ve kriz dönemlerinde yapılacak seferberlik hazırlıkları ile kıtaların toplanması esnasında, alelade vasıtalarla temin edilemeyen bütün askeri ihtiyaçları veya hizmetleri bu Kanun hükümleri dairesinde vermeye veya yapmaya her şahıs borçludur. Bu mükellefiyetlerin Türk topraklarının tamamı veya bir kısmı üzerinde yapılmasına başlanacağı zamanı, İcra Vekilleri Heyeti tayin eder.
Madde 2 - Milli Müdafaa mükellefiyetinin halkın kabiliyeti ve mevcut membaları ile mütenasip olarak tatbikı şarttır.15 yaşından aşağı, 65 yaşından yukarı ve malül ve sıhhati muhtel olanlarla bakıma muhtaç çocuğu olan ve gebe bulunan kadınlar şahsi mükellefiyete tabi tutulmazlar.
Madde 3 - Bu kanunda yazılı istisnalardan başka verilen her şey veya yapılan her hizmet için sahibine değerince tazminat verilir.
Madde 4 - Bu kanunun koyduğu mükellefiyetin tatbikını istemek salahiyeti ancak ciheti askeriyeye aittir.Tatbikı istenilen mükellefiyetin mahiyetine ve mahal vezamanına göre bu salahiyetin hangi askeri makamlar tarafından kullanılacağı Nizamname ile tesbit olunur.Her teklif yazılı ve imzalı kağıtlarla yapılır. Bu kağıtlarda mükellefiyetin mahiyeti, miktarı ve mümkün oldukça devam müddeti gösterilir. Yapılan mükellefiyete karşı bir makbuz verilir.
Madde 5 - Zaruri hallerde Milli Müdafaa Vekilinin veyahut bir mevkiin müdafaasına memur kıtaların en büyük komutanının emrile harb mevkilerinde bulu- nan ahalinin iaşe ihtiyaçları dahi Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile tedarik olunabilir.
İKİNCİ FASIL
Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile tedarik olunacak maddeler
Madde 6 - Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile tedariki caiz olan askeri ihtiyaçlar başlıca aşağıda yazılı olanlardır:
I - Erleri, askeri şahısları, kıtaları ve bütün asker hayvanlarını barındırmak için ve ordunun her türlü vazife ve hizmetlerine mütaallik levazım ve teçhizatının konulmasına, saklanmasına ve askerİ memur ve müstahdemlerin vazifelerini ifa etmesine yarayan ve sahiplerine kati lüzumu olmıyan binalar,
II - Orduya lazım olan yiyecek, içecek ve giyecek maddeleri, hayvanlara lazım olan hububat, ot ve saman,Binalara yerleştirilen ve ordugahda bulunan kıtalara lüzumlu yatak otu ve saman,
III - Binek ve nakil hizmeti için orduya yarayan motörlü ve motörsüz her nevi kara nakil vasıtaları,Binek, yük ve koşum hayvanları mevcut semer, yular, hamut, her nevi koşum mevaddı gibi levazımı ile ve binek hayvanları, var ise, eyer takımile ve motörlü vasıtalar yedek alat ve edevat ve parçalarile ve icabında sürücü, arabacı ve şoförlerile beraber,
IV - Bütün müstahdemin ve mürettebatı ile beraber deniz, göl, nehir ve kanallarda bulunan gemiler ve her türlü cer ve nakil vasıtaları,
V - Mürettebat ve müstahdemini ile ve bütün malzemesile beraber hava nakil vasıtaları,
VI - Değirmenler, fırınlar, fabrikalar, sınai müesseseler,
VII- Her nevi inşaata, tamirlere vesair askeri işlere lüzumlu olan bilümum malzeme, vasıtalar, aletler, makineler ve cihazlar,
VIII - Her türlü cer ve nakil vasıtaları ile hareket istihsal eden diğer ve sait için muktazi kömür, benzin, mazot, yağ vesair mevat,
IB - Kılavuzlar, sailer, her türlü askeri hizmete lüzumlu işçiler,
B - Cephede ve asker veya sivil sıhhat teşkilatı olmıyan sair yerlerde yaralı ve hasta askerlere, işbu teşkilata gidebilecek veya sevkolunabilecek bir hale gelinciye kadar, mahalli idare veya köy heyetlerince münasip binalar veya evlerde yatırılıp bakmak hizmeti,
BI - Askeri teslihata, teçhizata, ilaçlara ve pansuman malzemelerine mütaallik her türlü eşya ve tıbbi ve cerrahi alat ve cihazlar, yatak takımı ve ko- naklamağa ait her türlü eşya ve maddeler,
BII- Askeri ihtiyaçlar için zaruri olan sair her türlü maddeler ve hizmetler,
(Değişik cümle: 28/6/2001-4701/2 md.) Seferberlikten gayri hallerde yukarıdaki fıkralarda yazılı olanlara Milli Müdafaa mükellefiyeti konulabilir. (Mülga: 28/6/2001-4701/2 md.)
Madde 7 - 6 ncı maddede gerek Milli Müdafaa mükellefiyeti vazolunan müessesesi dahilinde ve gerek sürücüsü olduğu nakil vasıtası başında çalıştırıl- mak üzere hakkında şahsen milli müdafaa mükellefiyeti tatbik olunan kimselerden askerlik mükellefiyeti haricinde bulunanlara istihdamları devam ettiği müddetçe ücret veya yevmiye veya tazminat verilir.
Bunların hal ilcasile kendilerini iaşe edememeleri, hastalanmaları, malüliyetleri veya vefatları halinde haklarında askerlik mükellefiyet dahili emsali gibi muamele yapılır.
ÜÇÜNCÜ FASIL
Milli Müdafaa mükellefiyetinin tatbik şekli
Madde 8 - Her vilayet ve kaza merkezinde en büyük mülkiye memurunun reisliği altında en büyük maliye memurile askerlik şube reisi, askerlik şubesi bulunmıyan yerlerde jandarma komutanından ve belediye ile ticaret ve sanayi odası tarafından seçilecek birer zattan mürekkep bir milli müdafaa mükellefiyeti komisyonu bulunur. Ticaret ve sanayi odası bulunmayan yerlerde belediyeden iki aza seçilir.
Seferberlik Müdür veya memuru bulunan yerlerde bu müdür veya memur komisyonun tabii azasından olup büro ve yazı işlerini de görürler.
Komisyon mürettep adedinin yarısından bir fazlasile toplanır ve mevcudun ekseriyetile karar verir. Reylerde tesavi halinde reisin bulunduğu tarafın re- yi kabul olunur.
Tazminat ve ödeme işleri hariç olmak üzere müstacel hususlarda Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonlarına izafeten muamele yapmak üzere Nahiye merkezlerinde, Nahiye Müdürünün reisliği altında jandarma komutanı ve varsa belediye reisinden, yok ise Nahiye merkezinin muhtarından ve köylerde muhtar ve ihtiyar heyetini teşkil edenlerden mürekkep muvakkat birer tali komisyon, teşkil oluna bilir. Mülki teşkilatı olmayan yerlerde komisyon, belediye reisinin reisliği altında kurulur.
Bu tali komisyonların teşkili alakadar Milli Müdafaa mükellefiyet komisyonu kararile yapılır. Müstacel olup ta muhabereye imkan bulunmazsa bu komisyon- lar o işe mahsus olmak üzere kendiliğinden teşekkül edebilir.
Milli Müdafaa mükellefiyet komisyonları hazar vaktinde Milli Müdafaa Vekaletinden verilecek emir dairesinde ihsai ve ihzari tetkikler yaparlar.
Madde 9 - Milli Müdafaa mükellefiyetleri, Milli müdafaa mükellefiyeti komisyonları vasıtasile tatbik olunur.
Eğer bir mahalde Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonu bulunmaz veyahut bir mükellefiyetin acele tatbikına zaruret hasıl olup ta usulü dairesinde komisyona müracaata imkan bulunmazsa mükellefiyet doğrudan doğruya ciheti askeriyece tatbik olunabilir.
Her türlü teslimler askeri makamlarca tayin olunacak tesellüm heyetlerine makbuz mukabilinde yapılır. Bu makbuzların ziri ayrıca Milli Müdafaa mükelle- fiyeti komisyonları tarafından tasdik olunarak alakalıya verilir.
Madde 10 - Tesellüm heyetlerinin kurulma tarzı nizamname ile tesbit olunur.Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonları, istenilen şeyi mevcut olan ve olmıyan mükellef ahali üzerine tarh ve tevzi eder. Bu tevziin herkese ayırtsız ve fakat mevcutlarına göre bir nisbet dahilinde yapılması lazımdır.
Mükelleflerin gaybubeti halinde komisyonlar bu gibilere ait hisselerin ne suretle istifası lazım geleceğini kararlaştırarak halin icabettirdiği bütün tedbirleri alır.
DÖRDÜNCÜ FASIL
Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile iskan ve konaklama :
Madde 11 - (Değişik: 4/4/1945 -4710/1 md.)
Tevakkuf veya yürüyüş ve gerekirse konuş halinde bulunan askeri kıtalara mensup askeri kişiler ve erler ve bunlara ait hayvan, eşya ve malzeme askeri binaların mevcut olmaması veya kafi gelmemesi halinde evvelce yazım sonucunda kabiliyeti tesbit edilmiş olan Devlete, özel idarelere, belediyelere, köylerin tüzelkişiliğine, vakfa, ortaklıklara ve derneklere ait binalı ve binasız gayrimenkullere ihtiyaca göre sıra ile vazıyed ve bunların da kafi gelmemesi halinde boş olanlarından başlıyarak ahaliye ait olanlara başvurularak oralarda ibate ve muhafaza edilirler. Bu yerleşme ya sahiplerinin membaları gözönünde tutularak iskan namı altında veya bu şartlara uyulmıyarak ihtiyaç nispetinde ve yerlerinin istiap kabiliyetleri derecesine ve fakat yine içinde oturanların oturma hakları muhafaza edilerek konaklama tarzında yapılır.
İskan ve konaklama, bina sahiplerine, yatak, kap, kacak vermek ödevini yüklemez.İskan edilen yerlerde su ve elektrik gibi şeyler ücretli ise bunların ciheti askeriyece istihlak edilen miktarı ödenir.İhtiyaç üzerine işgal edilen gayrimenkullerde de aynı suretle işlem yapılır.
Tevakkuf halinde geçici müfrez kıtalar ve münferit askeri kişiler şehirlerde, kasabalarda, köylerde ve münferit evlerde hep bu tarzla yerleştirilir.
Yukarda yazılı hallerde bina sahiplerinin ekonomik çalışmaları bozulmaz.Tarlalardan sahiplerinin ve işletenlerin ekip biçeceği kadar kısmı işgal edil- mez. Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonunca takdir edilecek fazla tarla kısımlarına da lüzum hasıl olursa vaziyed edilir.
Madde 12 - 11 inci maddede yazılı bina, ahır ve mağazalar 8 inci maddede yazılı salahiyetli komisyonlar tarafından askeri makamlarca da muvafık görül- mek şartile tedarik olunur.
Madde 13 - Gerek iskan ve gerek konaklama için işgal olunabilecek bütün binalar, müesseseler, ambarlar, mağazalar, ahırlarla bunların istiab kabiliyet- leri en az üç senede bir Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonları tarafından tesbit ettirilir.
Madde 14 - Askeri kıtaların iskanı veya konaklaması lazım geldiği hallerde bunların oraya varacakları gün askeri makamlar tarafından mahallin Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonlarına bildirilir. Bu komisyonlar gösterilecek Milli Müdafaa mükellefiyeti emri üzerine birliklerin mümkün olduğu kadar toplu bir halde yerleştirilmelerini temin edecek surette tedbirler alırlar ve bu tedbirlere göre iskan varakaları yazarlar.
Madde 15 - Yanlarında asker iskan edilecek veya konaklatılacak kimselerin sıfat ve memuriyetleri ve içtimai vaziyetleri ne olursa olsun bunlar arasında hiç bir ayrılık gözetilmez.Evlerinde erkeksiz yaşayan kadın ve kızların evlerine iskan veya konaklama yapılmaz.Subay ve askeri memurlar dahil kendilerine ait olan hususi evler ve binalardan diğer ahali gibi iskan ve konaklama mükellefiyetile mükelleftirler.
Madde 16 - Sükna mükellefiyetinin müsavi ve adaletli bir tarzda tevzi edilmiş olup olmadığı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonları tarafından kontrol edilir.Seferberlikten gayri hallerde gaip şahısların ikametgahlarına vaziyed olunmazsa başka bir mahalde bedeli gaibe ait üzere sükna temin olunur.
Evvelce Milli Müdafaa Mükellefİyetine tabi tutularak askeri makamların işgali altında bulunmakta olan umumi ve hususi binalar iskan ve konaklama mü- kellefiyetinin tevzii sırasında artık nazara alınmaz.
Madde 17 - (Değişik: 4/4/1945 - 4710/1 md.)
Askeri kıtaların iskan edildikleri veya konakladıkları binalı ve binasız gayrimenkullerde sebep oldukları bütün zararlardan Devlet sorumludur.Sonradan uyuşmazlığı mucip olmamak için mümkün olan hallerde gayrimenkullerin ne halde olduklarının, kullanılmak üzere bırakılmış eşya mevcut ise hal ve niteliklerinin, işgal eden kıtadan bir subay ile mal sahipleri veya temsilcileri tarafından işgalden evvel imza edilecek zabıt varakasiyle belirtilmesi ödevlidir. Bunun bir sureti komisyona, diğer bir sureti ilgili kişiye verilir.
Madde 18 - Binaların boşaltılması:
Ciheti askeriye, iskan veya konaklama suretile işgal olunan binaların tahliyesinden Milli Müdafaa Mükellefiyeti Komisyonunu haberdar eder. Mümkün olan ahvalda bu ihbar tahliyeden evvel yapılır. Komisyon ihbar üzerine keyfiyeti derhal mal sahiplerine veya birlikte sakin olan ailesi efradına tebliğ eder, bunlar mallarında bir hasar vukua geldiğini iddia ettikleri takdirde tebliği takip eden 24 saat zarfında komisyona müracaatla hasarın tesbitini isteyebilirler. Tahliye olunan binanın sahibi veya birlikte sakin olan aileleri efradından bir kimse bulunmadığı takdirde komisyon derhal işgalden mütevellit bir hasar vukua gelmiş olup olmadığını resen tesbit eder ve keyfiyeti bir ay müddetle ilanen tebliğ eder.
Yukarıdaki fıkralarda gösterilen şekillerde tesbit edilen hasar miktarını kabul etmeyenler üç gün zarfında salahiyettar mahkemeye müracat ederler. Bu müddet zarfında müracaat etmeyenler artık ayrıca hasar iddiasında bulunamazlar.
Madde 19 - (Değişik: 4/4/1945 - 4710/1 md.)
Binalı binasız gayrimenkullerin işgaline mukabil sahiplerine memleket rayicine göre takdir edilecek bir kira verilir. Aşağıdaki hallerde iskan ve konaklama parasızdır:
1 -Seferberlik yapılan mıntakalarda ve seferberlik süresince aynı kıtaların veya başka kıtaların aynı kimse nezdinde iskan edildikleri veya konakladık- ları ceman beş gün.
2 - Toplama mahalline giderek veya toplama mahallinde aynı veya başka başka kıtaların aynı kimse nezdinde iskanları veya konaklamaları hallerinde her ay için en çok üç gece.
3 - Manevra yapan kıtaların iskanları veya konaklamaları hallerinde.
Madde 20 - Askeri kıtaların iskanları veya konaklamaları parasız olduğu hallerde hayvanların gübreleri mülk sahibine bırakılır.
BEŞİNCİ FASIL
Hazar ve seferde kara nakil vasıtalarına Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbikı
Madde 21 - Nakil vasıtalarının hazarda tahrir ve tasnifine ve kanunun birinci maddesinde yazılı hallerde bu vasıtalara Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbikına ve celbine tesellüm komisyonuna ve bulunmadığı halde askerlik şubesine teslimine ait bütün işler, Milli Müdafaa Vekaletinin emri dahilinde, 8 inci maddede yazılı harb mükellefiyeti komisyonları tarafından yapılır.
A - Hazarda tahrir, tasnifi işleri:
Madde 22 - Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olunacak kara nakil vasıtaları şunlardır:
1 - Binek, yük veya koşum hayvanı olarak at (aygır, iğdiş), kısrak, katır,eşek, deve, manda, öküz,
2 - Bunların çektiği her nevi araba, kızak,
3 - Bisiklet, binek otomobil, her büyüklükte yük otomobili, motosiklet, ceriçin traktör ve emsali.(1)
Madde 23 - En az üç senede bir Milli Müdafaa Vekaletinin tesbit ettiği za-
manlarda harp mükellefiyeti komisyonları tarafından nakil vasıtalarının tahri- ri yaptırılır. Nakil vasıtalarının tahriri heyetinde:
Askerlik şube reisi veya şubeden bir subay, Askeri bir baytar, bulunmadığı halde Hükümet veya belediye baytarı, bunlar
da yok ise hariçten serbest bir baytar ve bu da bulunmazsa atlı sınıftan bir subay,
(Şehir veya kasabalarda belediyenin seçeceği bir kişi, köylerde köy muhtarı
ve motörlü kara vasıtalarının tahrir eden heyete baytar yerine bir makine müte- hasısı bulunur.)
Madde 24 - 23 üncü maddede yazılı heyetler köy, köy dolaşarak nakil vasıta-
larını ve teçhizatını muayene ve tesbit ederler. Mıntakanın geniş ve köy adedi- nin fazla olması yüzünden bu tahririn uzun süreceği yerlerde bir kaç köyün nak- il vasıtaları bütün techizatile merkezi bir köyde toplatılarak ve fakat yığıntı- ya meydan verilmiyerek muayene ve tahrir orada yapılır. Ancak bu merkezin köy- lerden 10 kilometreden fazla uzak olmaması ve toplantı gününün en az bir hafta evvel bildirilmesi suretiyle toplanmanın temin olunması lazımdır.
Madde 25 - (Değişik:10/6/1959 - 7343/1 md.) Tahrir heyetleri senede bir defa, erlerin yoklamaları zamanında merkeze ge-
len köy ihtiyar heyetlerinin seçeceği adamları ve merkezde muhtarları komisyona çağırarak bütün nakliye vasıtaları hakkında verecekleri son malümatı tahrir def- terine adedi fazla olanlar başa geçirilmek üzere kayıt ve işaret ederler. Tahrir heyetleri o sene Ocağın birinde yaş itibariyle Milli Müdafaa Mükellefiyeti tat- bikine elverişli olan hayvanIardan at, iğdiş ve kısraklarda 4 - 15 (dahil) ve katırlarda 4 - 20 (dahil), eşeklerde 4 - 15 (dahil), manda ve öküzlerde 3 - 12 (dahil), develerde 4 - 15 (dahil), yaşında olanlarla 3 yaşına (dahil) kadar olan tayların tahrir, tetkik ve tasnif işlerini yaparlar.
Öküz cinsinden çift hayvanı yazımlarında ikiden fazla hayvan sahipleri def-
tere hayvanları adedine göre baştan itibaren sıra ile yazılırlar. İki hayvan sahipleri arasında sıra kur`a ile tayin olunur.
Hayvanların yaşları doğdukları senenin Ocak ayının birinci gününden başlar.
Madde 26 - Tahrir heyetlerinde çalışan serbest baytarlarla serbest makine
mütehassıslarına bu vazifede kulanıldıkları müddetçe Milli Müdafaa bütçesinden Vekaletçe tesbit edilecek miktarda ücret verilir.
Gerek bunlara ve gerekse tahrir heyetinde çalışan diğer memurlara harcırah
kararnamesine göre Milli Müdafaa Vekaleti bütçesinden harcırah verilir.(2)
(1) 18/1/1940 tarih ve 3780 sayılı Milli Koruma Kanununun 41.maddesiyle"Eki- len her dört hektar arazi için bir çift öküz Milli Müdafaa mükellefiyetinden istisna edilir." hükmü getirilmiştir. (2) Harcıraha ilişkin hükümler: 10/2/1954 tarih ve 6245 sayılı Kanunun 63.mad- desi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 27 - (Değişik: 10/6/1959 - 7343/1 Md.) Tahrire tabi nakil vasıtalarının başkalarına satılması veya her hangi bir
sebeple elden çıkarılması halinde on gün içinde sahipleri mahalle veya köyler- de muhtar ve ihtiyar heyetlerine, muhtar ve İhtiyar heyetleri de 28 inci madde- de yazılı müddet zarfında tasdikli bir liste halinde Milli Müdafaa Mükellefiye- ti komisyonlarına bildirmeye, alanlar da mahalle veya köylerde aynı makamlara kaydettirmeye mecburdurlar. Bu sonuncular daha evvel diğer bir mahalde elden çıkarılmışlarsa o mahaldeki salahiyetli makamlara yazdırırlar. Köy ve mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri hazarda tahrir işlerinin ve seferde Milli Müdafaa mükellefiyeti işlerinin vaktinde ve doğru olarak yapılmasını takip etmeye ve ka- nunun dışında hareket edenleri komisyonlara haber vermeye mecburdurlar.
Madde 28 - (Değişik: 10/6/1959 - 7343/1 md.) Köy ve mahalle muhtar ve ihtiyar heyetleri, 27 inci madde mucibince kendile-
rine bildirilen mıntakalarındaki nakil vasıtalarının değişikliklerini mahalleri Milli Müdafaa Mükellefiyeti komisyonlarına her üç ay nihayetinde bildirmeye mec- burdurlar.
B - Motörsüz her türlü kara nakil vasıtalarına Milli Müdafaa mükellefiyeti
tatbikı
Madde 29 - Kanunun birinci maddesinde yazılı hallerde ordu nakil vasıtaları
için lüzumu olup 22 nci maddede yazılı at, aygır, iğdiş, kısrak, katır, eşek, deve, öküz, manda ile bunların çektiği her türlü araba ve kızaklar ve bisiklet- ler Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile alınabilir.
25 inci maddede yazılı orduya elverili yaşta olanlar alındıktan sonra yine
ihtiyaç hasıl olursa Milli Müdafaa Vekaleti daha yaşlılara müracaat etmek sala- hiyetini haizdir.
Madde 30 - Aşağıda yazılı nakil vasıtalarına Milli Müdafaa mükellefiyeti
tatbik edilmez:
I - Cumhurreisinin istimaline mahsus atlar ve arabalar, II - Memurların vazife ifası için kullanmağa mecbur oldukları atlar ve ara-
balar "Bunların miktarı İcra Vekilleri Heyeti kararile hazarda tesbit olunur",
III - Damızlık olduğu Hükümetçe tasdik edilmiş bütün hayvanlarla gebe olan
ve altı ay "Altı ay dahil"lığa kadar yavrusu bulunan kısraklar, eşekler ve deve- ler,
IV - Harp teklifleri tatbikına tekaddüm eden senenin birinci Kanununda 24
üncü maddede yazılı asgari yaşlardan aşağı olan hayvanlar,
V - Umumi, mülhak ve hususi bütçelerle idare olunan dairelerle belediyeler-
de ve Amme hizmetleri gÖren müesseselerde bulunan motörsüz kara nakil vasıtaları (Hizmet ve miktarları İcra Vekilleri Heyeti kararile tesbit olunur),
VI - Demiryollarında ve madenlerde çalıştırılan nakil vasıtaları, VII- Posta idaresine ait ve bu idarelerle mukavele akdeden şahısların posta
işlerinde kullandıkları vasıtalar.
Madde 31 - Demiryolları ve maden şirketlerinde çalıştırılan nakil vasıtala-
rına ancak müesseselerile beraber Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olunabilir.
Madde 32 - Kanunun birinci maddesinde yazılı hallerde Milli Müdafaa mükel-
lefiyeti yolu ile alınacak nakil vasıtalarının cins ve miktarı Milli Müdafaa Vekaletince tesbit olunur ve kolordulardan askerlik şubeleri vasıtasile Milli Müdafaa mükellefiyetleri komisyonlarına bildirilir. Fevkalade hallerde bu sala- hiyet mahallinin en büyük komutanı tarafından kullanılabilir. Komisyonlar bu miktarı askerlik şubelerinden bildirilen yüzde nisbetinde köy ve mahallere tak- sim ederler.
Madde 33 - Mahallin en büyük mülkiye memuru bildirilecek tertibata göre mın-
tıkasında celbi gerekli nakil vasıtalarının tayin edilen mahal ve zamanda bulun- durulmasını sahiplerine tebliğ eder.
İstenilen nakil vasıtalarının zamanında ve tam olarak getirilip ciheti as-
keriyeye teslim edilmesini temin etmemekten alakalı mülkiye memurları mesuldür- ler.
Madde 34-32 nci maddede yazıldığı üzere seferberlik tertibatında bildirilen
nakil vasıtalarından celb olunabilenler ihtiyacı karşılamaz veya her hangi bir sebeple teslim işi gecikirse seferberliği geciktirmemek için derhal istifade kabil olan civar mahallerdeki nakliye vasıtalarına defterlerindeki sıraya ria- yet olunarak vaziyed edilebilir.
Fevkalade ahval müstesna olmak üzere bu suretle nakil vasıtalarına vaz`iyed
edilen mahallerin nispet derecesine kadar diğer mahallerden de nakil vasıtası alınmadıkça artık bu mahallerden bir daha nakil vasıtası alınamaz.
Madde 35 - Arabalar, mevcut koşum hayvanları ve koşumlarile beraber alınır.
Madde 36 - Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile alınacak hayvanların bedeli
ırklarına, hizmetlerine ve yaşlarına göre evvelden tayin ve tesbit olunur.
Bunun için her hizmetten olan hayvanlar üç kısma ayrılır: I - On yaşından aşağı olanlar, II - On, on bir, on iki yaşında olanlar, III - On üç ve daha yaşlı olanlar. Her hizmette on yaşından aşağı hayvanlardan ordunun istediği şartları, haiz
ve en müsait yaşta olanına, ileriki sene rayici düşünülerek, tayin olunacak fiat o senenin bütçesinde gösterilir. Ayni hizmetteki diğer hayvanlara bütçede yazılı fiattan aşağı olmak üzere nasıl kıymet takdir edileceği nizamname ile tesbit olunur.
Komisyon bütçeye konulan kıymetten aşağı veya yüzde yirmi beşinden fazla ol-
mamak şartile daha yüksek fiatla da hayvan alabilir.
Komisyonca takdir edilen kıymet yüzde yirmi beşten ziyade ise Milli Müdafaa
Vekaletinin muvafakatı alınmak lazımdır.
Araba, koşum takımları, semer, yular, hamut, eyer takımlarının kıymetleri
her sene her askerlik dairesi mıntakası dahilinde bulunan Milli Müdafaa mükel- lefiyeti komisyonları vasıtasile takdir edilecek fiatların vasatisine göre tes- bit edilir.
C - Motörlü kara nakil vasıtalarına Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbikı
Madde 37 - Kanunun birinci maddesinde yazılı hallerde orduya lazım olan bi-
nek, yük otomobillerile her türlü motörlü nakil ve cer vasıtaları, diğer kara nakil vasıtaları hakkındaki hükümlere tabi olarak Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile alınabilir.
Madde 38 - Milli Müdafaa mükellefiyeti konulacak motörlü, binek nakil ve
cer vasıtaları kabiliyet itibarile üç kısma ayrılabilir:
I - Yapılışları tarihinden itibaren iki sene geçmeyenler,
II - Yapılışları tarihinden itibaren iki, üç, dört sene geçmiş olanlar,
III - Yapılışları tarihinden itibaren beş sene ve daha fazla geçmiş olanlar.
Ordunun istediği şartları haiz ve hiç kullanılmamış yeni bir motörlü vası-
tanın değer pahasına göre bir fiat tesbit ve o senenin bütçesinde gösterilir. Alınan diğer motörlü vasıtalara cins ve markaları, yapılış tarihleri, az veya çok kullanılmış, iyi veya fena bakılmış olmalarına göre bütçede yazılı değer pahadan aşağı olmak üzere verilecek kıymetin ne suretle takdir edileceği 36 ncı maddede yazılı Nizamnamede tespit edilir.
Komisyon bütçeye konulan kıymetten aşağı veya yüzde yirmi beşinden fazla
olmamak şartile daha yüksek fiatla motörlü vasıta alabilir. Komisyonca takdir edilen kıymet yüzde yirmi beşten ziyade ise Milli Müdafaa Vekaletinin muvafaka- ti alınmak lazımdır.
Madde 39 - Motörlü, binek, nakil ve cer vasıtaları mevcut bütün teferruat
ve yedek alat ve parçalar ile beraber alınır.
Bunların komisyonlarca tetkik ve tesbit olunacak kıymetleri alınan vasıta-
ların bedellerine ilave edilir.
Madde 40 - Aşağıda yazılı motörlü binek nakil vasıtalarına Milli Müdafaa
mükellefiyeti tatbik edilmez.
I - Cumhurreisinin istimaline mahsus binek otomobilleri, II - Umumi, mülhak ve hususi bütçelerle idare olunan dairelerle belediye-
lerde ve Amme hizmetlerini gören müesseselerde bulunan motörlü binek ve nakil vasıtaları "Hizmet ve miktarları İcra Vekilleri Heyeti kararile tesbit olunur",
III - Posta idaresiyle mukavele akdeden şahısların posta işinde kullan-
dıkları motorlü nakil vasıtaları.
Madde 41 - Motörlü ve motörsüz her türlü nakil vasıtalarının hazarda ne su-
retle tahrir, tasnif ve defterlere kaydedileceği ve kanunun birinci maddesinde yazılı hallerde icap ettikçe ne suretle celp edilebilecekleri Nizamname ile tespit olunur.
ALTINCI FASIL
Demiryollarında, deniz ve hava yollarında ve deniz ve hava vasıtalarında
ve limanlarda tatbik olunacak Milli Müdafaa mükellefiyeti
Madde 42 - Birinci maddede yazılı hallerde şirketlere veya şahıslara ait
demiryollariyle, deniz, göl, nehir, kanal ve hava yollarının ve limanlarının tamamen veya kısmen işletme işleri memurları ve müstahdemleri ve tesisatı ve işletme işlerine muktazi vasıtalariyle birlikte,
Şirketlere veya şahıslara ait her nevi münferit deniz ve hava gemileri ve
deniz nakliyatına ve işlerine hadim her nevi nakil, cer ve tahlisiye vasıtaları bütün levazım, teçhizatı ve memur ve müstahdemleriyle birlikte,
Şirketlere veya şahıslara ait hava limanları, tayyare meydanları ile yer te-
sisatına muktazi arazi,
Yukarıdaki fıkralarda gösterilen nakil vasıtalarının tamir ve inşasına ait
her nevi tezgahlar, havuzlar, fabrikalar, vinç ve dubalar bütün levazım ve tesi- sat, memur ve müstahdemleriyle birlikte Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tu- tulabilirler.
Madde 43 - Cumhurreisi için kullanılmağa ait vagonlar ve deniz ve hava binek
vasıtalariyle 40 ıncı, maddenin II, lII üncü fıkralarında yazılı hizmetler için kullanılacak deniz, hava, binek ve nakliyat vasıtalarına bu hizmetlerde kulla- nıldiğı müddetçe Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olunamaz.
Madde 44 - Seferberlik ilan olunduğundan veya seferberliğe hazırlık kararı
verildikten itibaren deniz, göl, kanal ve nehirlerdeki su nakil vasıtaları, bun- ları idare eden şirketler veya şahıslar tarafından askeri ihtiyaçlar için Başko- mutanlıktan veya Genelkurmay Başkanlığından verilecek emre amade bulundurulacak- tır.
Yolculuk halinde olan nakil vasıtaları seferberlik ilanına muttali olur ol-
maz en yakın Türk limanında tavakkuf ederek emir bekliyecektir.
Bu nakil vasıtalarından ne miktarının askeri ihtiyaçlara tahsis olunacağı
Başkomutanlıkça tayin ve bunlar hakkında Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olu- nur.
Yukariki fıkralar mucibince emre amade bulunanlardan askeri ihtiyaçlara tah-
sis edilecekler tayin ve tebliğ olununcaya kadar geçcek zamandan yalnız üç gün için ücret ve tazminat verilmez.
Madde 45 - Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan şirketlerin bütün va-
sıtaları ve mürettebatı kendi ihtisasları dahilinde Başkomutanlıkça tensip edi- lecek her yerde kullanılabilirler.
Madde 46-47 - (MÜlga: 7/8/1944 - 4655/8 md.)
Madde 48 - Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan şirketlere ait işlet-
me işleri, memurları ve müstahdemleri, bütün nakil vasıtaları ve her nevi leva- zım ve tesisatı ile ve hususi şahıslara ait vasıtalar da bütün levazım, tesisat ve müstahdemleriyle birlikte otomatik bir şekilde 46 ncı maddede yazılı Umum Mü- dürlüklerin emrine girerler.
YEDİNCİ FASIL
Mahrukat madenlerine ait Milli Müdafaa mükeflefiyeti
Madde 49 - Birinci maddede yazılı hallerde mahrukata ait madenleri işleten-
ler askeri ihtiyaçları temin için yıkanmış, yıkanmamış, imal edilmiş ve edilme- miş veya kok halinde veya her hangi bir suretle çıkarmış ve çıkarmakta bulunmuş oldukları mahrukat madenlerini ciheti askeriyenin emrine amade tutmağa ve maden- lerini ciheti askeriye emrine işletmeğe mecburdurlar.
Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan mahrukat madenlerini işleten mü-
esseselerden vesaiti müsait olanlar mahrufat madenlerini mükellefiyetin tatbiki- ni havi tebliğde gösterilen istasyon veya limanlarda veya tahmil mevkilerinde vagon veya vapur içinde teslim ederler. Vesaiti olmıyanlar mahrukat madenlerini teslim edinciye kadar yerlerinde stok halinde muhafaza ederler. Bu stoklarda ha- sıl olacak zararlar madeni işletenlere aittir.
Ancak ciheti askeriyenin azami on beş gün içinde stok edilen mahrukat maden-
lerini teslim alması lazımdır. Bu müddet zarfında teslim alınmadığı takdirde bundan doğacak zarar ve ziyandan Devlet mes`uldür.
Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik edilen mahrukat madenleri - bu mükellefi-
yetin tatbikı devam ettiği müddetçe - sahipleri tarafından Vekaletin müsaadesi olmadıkça başkalarına verilemez.
Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik edilen müesseselerin işliyebilmesi için
kafi malzeme, memur ve müstahdemi yok ise bunlar ciheti askeriyece Milli Müdafaa mükellefiyeti yolu ile ayrıca temin olunabilir.
İşletenlere yirmi dört saat evvel tebliğ edilmek şartiyle henüz çıkarılmamış
veya çıkarılmakta olan maden kısımları üzerine Milli Müdafaa mükellefiyeti tat- bikatından tazminatsız vazgeçilebilir.
Madde 50 - Devlet idare ve müesseselerine bağlı mahrukat madenleri hakkında
46 ve 47 nci madde hükümlerine göre muamale olunur.
Madde 51 - Haklarında 49 uncu madde mucibince Milli Müdafaa mükellefiyeti
tatbik olunan mahrukat madenlerinin işletilmesi İcra Vekilleri Heyeti karariy- le kendi vasıtasiyle işletmek üzere ciheti askeriyeye bırakılabileceği gibi Dev- let idare ve müesseselerine bağlı teşekküllere de devrolunabilir.
SEKİZİNCİ FASIL
Sınai müesseselere ait Milli Müdafaa mükellefiyeti
Madde 52 - (Değişik: 10/6/1959 - 7343/1 md.) Birinci madede yazılı hallerde her türlü sanayi müesseseleri işletenler as-
keri ihtiyaçları temin için bütün eşhas, tesisat ve iptidai maddeleriyle bütün mahsul ve mamullerini tebliğ olunacak bir Milli Müdafaa Mükellefiyeti emri üze- rine ciheti askeriye emrine vermeye ve işletmeye mecbur tutulabilirler.
Milli Müdafaa Mükellefiyeti ne kadar devam ederse etsin müesseseleri işle-
tenler ciheti askeriyenin müsaadesi olmadıkça mükellefiyetin tatbik olunduğu hiçbir şeyi harice veremezler.
Milli Müdafaa Mükellefiyeti tatbik edilen müesseselerde istihdam vasıtaları-
nın kifayetsizliği halinde bu noksan hariçten Milli Müdafaa Mükellefiyeti yoliy- le tedarik olunur ve şu halde ciheti askeriye müessesenin tamamına veya bir kıs- mına el koyarak tamamlanan vasıtalarla işleteceği gibi kısmen veya tamamen başka bir mahalle nakil veya diğer bir istihsal için de istimal edebilir. Ancak, el koymadan evvel işletenler veya mümessilleri ve bunlar bulunmazsa bağlı bulunduğu veya en yakın muhtar ve ihtiyar heyeti huzurunda müessesede mevcut bütün tesi- sat, malzeme ve mahsullerin stokları bir deftere yazılarak tesbit ve ziri sa- yımda bulunanlara imza ettirilir. Bu defterin bir sureti mal sahibine verilir.
Ciheti askeriye, müesseseyi işlettiği müddetçe askeri işlere mani olmamak
üzere müessese sahibi çalışmasına devam edebilir.
Madde 53 - Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olunan sınai müesseselerle
esasen ciheti askeriyeye ait olan askeri müesseseler için lüzumlu olan bütün madenler yedinci fasılda bahsolunan mahrukat madenleri için yazılı hükümler ve şartlar dahilinde Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulabilirler.
Madde 54 - Devlet İdare ve Müesseselerine bağlı Sınai Müesseseler hakkında
46 ve 47 nci maddeler hükümlerine göre muamele olunur.
Madde 55 - Haklarında 52 nci madde mücibince Milli Müdafaa Mükellefiyeti
tatbik olunan sınai müesseselerin işletilmesi İcra Vekilleri Heyeti karariyle kendi vasıtasiyle işletmek üzere ciheti askeriyeye bırakılabileceği gibi Devlet Daire ve Müesseselerine bağlı teşekküllere de devrolunabilir.
DOKUZUNCU FASIL
Gümrük ambarlarında ve antrepolarında, silolarda, umumi mağazalarda vesairede
bulunan tüccar mallarına Milli Müdafaa Mükellefiyeti tatbikı
Madde 56 - Birinci maddede yazılı hallerde gümrük ambarlarında ve antrepo-
larında, silolarda, umumi mağazalarda vesair ambar ve depolarda ve haklarında Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olunan 6,7, 8 inci fasıllarda yazılı müessese ve nakil vasıtalarında bulunan ticari mallara doğrudan doğruya Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olunabilir.
Milli Müdafaa mükellefiyeti emri, yukarıda yazılı yerleri idare edenlere
tebliğ edilir ve bunlar Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbikı muamelelerinde mal sahiplerinin kanuni mümessilleri addolunur. Yalnız tazminatın miktarı hakkında tebligat ile tediyeler mal sahiplerine yapılır. Bu maddede yazılı mükellefiyet- lerin tatbikından doğacak tazminat 58 inci maddenin hükümleri dairesinde Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonları tarafından takdir ettirilir. Biçilen kıymetin alakalılar tarafından kabul edilmemesi halinde tazminat miktarı 58 inci maddede yazıldığı üzere sulh hakimi veya asliye mahkemesi tarafından tayin olunur.
Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbikı, gümrükler, silolar, umumi mağazalar ve
diğer ambar ve depolar idarelerini müstevdi sıfatiyle taahhütlerinden kurtarırır ve bu mallar ile olan alakalarına son verir.
Fakat bu idarelerin Milli Müdafaa mükellefiyeti tatbik olunan mallar üze-
rindeki hak ve imtiyazları tediye olunacak tazminata geçer.
Gümrük, ambar ve antrepolarında Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan
mallardan henüz gümrüklenmemiş olanlar için takdir edilecek tazminat sif kıymeti geçemez ve bu mallardan gümrük resmi ve diğer teklifler alınmaz.
Triptik ve gümrük geçiş karnesile geçen hava ve kara nakil vasıtaları bedel-
leri dahi triptik ve karnede yazılı resim ve vergiler indirilerek takdir ve ta- yin edilir.
ONUNCU FASIL
Ödeme işleri
Madde 57 - 6 ncı maddenin I, II, III ve VII işaretli fıkralarında yazılı
Milli Müdafaa mükellefiyetlerinin tatbik edildiği yerlerin Milli MÜdafaa mükel- lefiyeti komisyonları mümkün olduğu kadar kısa bir müddet içinde:
A - Milli Müdafaa mükellefiyeti emirlerinin birer örneğini, B - Bu yol ile askeri ihtiyaçları temin eden şahısların adlarını, C - Verilen şeyin cins ve vasfı ve nevi ve kalitesi veya yapılan hizmetin
neden ibaret olduğunu ve miktarlarını,
D - Milli Müdafaa mükellefiyetinin tatbikı tarihlerini, E - Mal sahipleri tarafından istenilen fiatları gösterir bir beyanname tan-
zim ederek askeri makama verir.
Askeri makam I ve II nci fıkralarda yazılı işler ve maddeler için mahalli
belediye ve ticaret ve sanayi odalarından alınacak rayiç mazbatalarına ve rayi- cin onlar tarafından tayin mümkün olamadığı hallerde erbabı ihtisastan alınacak vesikaya ve başkaca var ise mucip sebeplere istinaden ve III üncü fıkrada yazılı motörlü ve motörsüz nakliye vesaiti için salahiyetli komisyonların 36 ncı ve 38 inci maddelerde yazıldığı veçhile tanzim edecekleri mazbatalarına göre tazminat miktarlarını tesbit eder.
Madde 58 - Askeri makam kararını üç gün içinde komisyona bildirir ve bu bil-
diriliş tarihinden itibaren 24 saat içinde karar alakalı şahıslara tebliğ olu- nur.
Alakalılar bu tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde tesbit edilen miktarı
kabul edip etmediklerini komisyona bildirmeğe mecburdurlar.
Kabul edilmediği bu müddet zarfında bildirilmeyen miktarlar katileşir. Ademi
kabule dair olan cevaplarda mucip sebepleri gösterilmelidir. Komisyon cevap üze- rine tetkikatını yapar ve kararını verir. Bu kararın tebliği tarihinden itibaren alakalı üç gün zarfında salahiyetli mahkemeye müracaat etmediği takdirde bu ka- rar katileşir.
Hakim kısa bir zaman içinde işe vaziyed ederek evvela iki tarafı uzlaştırma-
ğa çalışır.
İddiaları gösteren kağıtların Milli Müdafaa mükellefiyetleri komisyonuna
tevdi edildiği tarihten itibaren üç ay geçer ve alınan şey veya yapılan hizmet bedeli tayin edilmemiş ve alakalılara bir tebliğ de yapılmamış olursa alakalılar salahiyetli mahkemelere müracaat edebilirler.
Her iki halde de dava basit usulü mahkemeye tabidir. Bu fıkranın hükmü 11 inci maddede yazılı iskan ve konaklamadan doğacak zarar
ve ziyan iddialarına da şamildir.
Bu davalar için mahkeme harc ve masrafları alınmaz.
Madde 59 - Milli Müdafaa mükellefiyetleri komisyonları 58 inci maddenin
ikinci fıkrasında yazılı 15 günlük mühletin bitmesinden sonra alakalıların ka- bulleri veya susmaları ile veya mahkemelerin hükümlerile katileşen tazminat be- dellerini gösterir cetveller tanzim ederler. Bu cetveller mündericatı alakalı askeri makamlar tarafından sahipleri namına usulü veçhile tahakkuk ettirilir. Tahakkuk eden bedeller malsandıkları tarafından nakden tesviye olunur.
Seferberlikte, seferberliğin hitamından itibaren bir sene zarfında ödenmek
üzere, bu bedeller mukabilinde tesellüm tarihinden itibaren %5 faize tabi hazine bonosu verilebilir.
Madde 60 - Bu kanunun 6,7,8 ve 9 uncu fasıllarında yazılı şirketlere ve şa-
hıslara ait müesseselerin ciheti askeriye namına işletilmesinden veya vesait, levazım, mamül ve mahsüllerine vazıyed edilmesinden doğacak tazminat miktarı as- keri ve sivil azadan mürekkep ve sivil aza miktarı fazla olmak üzere teşkil olu- nacak komisyonlar tarafından takdir olunur. Sivil azalar alakalı vekaletlerce, askeri aza da Milli Müdafaa Vekaletince tayin olunurlar. Bu komisyonların azala- rının adedi 3 ten aşağı, 7 den ziyade olamaz. Milli Müdafaa Vekaleti, komisyonun vazifelerini ve nerede toplanacağını tayin eder.
Bu hallerde de 58 inci madde hükmü cereyan eder. Katileşen tazminat bedelle-
ri 59 uncu maddede yazılı olduğu gibi tahakkuk ve tediye ettirilir.
Bu kabil müesseselerin idare masrafları bonoya raptedilmeden tediye edilir.
Madde 61 - Milli Müdafaa Mükellefiyeti tatbik edilen demiryolları ile deniz,
göl, kanal, nehir, hava kıtalarında ticari nakliyatın ve limanlarda ticari işle- rin kesilmesi halinde Devletten bir güna tazminat istenemez.
ONBİRİNCİ FASIL
Manevralar ve atışlar hakkındaki umumi hükümler
Madde 62 - I - Manevralar dolayısile vukua gelen zarar ve hasarlar Devlet
tarafından tazmin olunur.
II - Bu zararlar hak sahipleri tarafından kıtaların geçtiği günü takip eden
beş gün içinde Milli Müdafaa mükellefiyeti komisyonlarına bildirilir. Bu komis- yon bu gibi müracaatları taalüku olan kıta komutanlarına tebliğ eder. Beş gün zarfında mazeretsiz müracaat etmeyenler, haklarını ıskat,etmiş olurlar.
Manevrayı yapan kıtaların komutanına bağlı bir komisyon zarar ika edildi-
ğinden bahsile vukubulan müracaatları tetkik ve zarar miktarını tesbit eder.Ala- kadarlarca kabul edilmesi halinde bu mikdarlar derhal ödenir.
III - Şikayetçi, komisyonun tesbit ettiği miktarı kabul etmezse keyfiyet 58
inci madde hükümlerine göre halledilir.
Madde 63 - Sahipli arazide atış yapılması esnasında ika edilen maddi zarar-
lar ve atış dolayısile sahiplerinin istifadeleri menedilmek suretile vukua ge- tİrilen mahrumiyetler Devlet tarafından tazmin olunur.
Bu zararların tesbit ve tazmini 62 nci maddenin II ve III işaretli fıkrala-
rında yazılı hükümlere göre yapılır.
ONİKİNCİ FASIL
Cezai hükümler
Madde 64 - Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan, mallarını mevcut ol-
masına rağmen vermeyenlerden bu mallar zorla alınır ve haklarında bir aya kadar hapis veya beş liradan yüz liraya kadar ağır para cezası hükmolunur.
Madde 65 - Bu kanun mucibince salahiyettar makamlara bildirmeğe mecbur ol-
dukları hususatı suiniyetle yanlış olarak bildirenler haklarında bir haftadan bir aya kadar hapis veya on liradan yüz liraya kadar ağır para cezası hükmolu- nur.
Madde 66 - Şahsen Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan kimselerle bu
kanunun 6,7 ve 8 inci fasıllarında yazılı müesseselerde müstahdem bulunmaları dolayısile askerlik kanunu mucibince tecil edilmiş olanlar hizmet yerini terke- decek olurlarsa askeri mahkemelerce bir aydan beş seneye kadar hapis cezasile cezalandırılırlar.
Madde 67 - 27 nci maddede yazılı mecburiyetlere riayet etmiyenler beş lira-
dan yüz liraya kadar hafif para cezasiyle cezalandırılırlar.
Madde 68 - (Değişik: 26/11/1941 - 4130/1 md.) Kanunun birinci maddesinde yazılı hallerde milli müdafaa mükellafiyetine
tabi tutulduğu sahiplerine tebliğ edilen her türlü nakil ve cer vasıtalarını, kabul edilebilir bir sebebe dayanmıyarak milli müdafaa mükellefiyeti komisyonu- nun tayin ettiği müddet zarfında bildirdiği yerde bulundurmıyanlar mükellefiye- te tabi tutulan nakil vasıtasının kıymetine göre beş liradan beş yüz liraya ka- dar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar.
Fevkalade hallerde salahiyetli mercilerce talep vukuundan sonra ve seferber-
lik ilamından motörlü nakil vasıtalarının durumlarını kasten Orduca istifade edilemez bir hale getirmek suretiyle bozdukları veya bazı aksamını değiştirdik- leri veyahut yedek alat veya parçalarını kasden saklıyarak komisyonlara noksan teslim ettikleri sabit olanlar, birinci fıkrada yazılı para cezasiyle birlikte üç aydan bir seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
Madde 69 - Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan madenleri işletenler
mükellefiyet emrini suiniyetle yapmadıkları takdirde bir aydan bir seneye kadar hapis veya yüz liradan bin liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar.
Milli Müdafaa mükellefiyetinin tatbikından sonra çıkarmış oldukları maden-
leri ciheti askeriyenin müsaadesi olmaksızın başkalarına vermiş olanlardan bu madenlerin piyasa kıymetlerinin iki misli ağır para cezası alınır ve bu çıkarıl- mış madenler kimin elinde olursa olsun müsadere olunur.
Madde 70 - Milli Müdafaa mükellefiyetine tabi tutulan sınai müesseselerin
sahipleri veya işletenleri mükellefiyet emrini suiniyetle yapmadıkları takdirde bir aydan bir seneye kadar hapis veya yüz liradan bin liraya kadar ağır para cezasiyle cezalandırılırlar.
Milli Müdafaa mükellefiyetinin tatbikından sonra ciheti askeriyenin müsaa-
desi olmaksızın başkalarına mamül veya mahsullerin piyasa kıymetinin iki misli ağır para cezası alınır ve bu mamül ve mahsuller kimin elinde olursa olsun müsadere olunur.
Madde 71 - Manevralarda atış yapılan ve hususi işaret ve alametlerle giril-
mesi yasak edilen yerlere girenler ve bu mahallere hayvan sokanlar 50 liraya ka- dar hafif para cezasiyle cezalandırlırlar ve zararlarını tazmin ettirmek hakkın- dan mahrum olurlar.
Madde 72 - Bu kanunla kendisine verilen vazife salahiyeti suistimal eden ve-
ya Milli Müdafaa mükellefiyeti yoliyle alınan her hangi bir şeye veya yapılan her hangi bir hizmete karşı makbuz vermeyen askeri şahıslar hazarda Askeri Ceza Kanununun 115 inci ve seferberlikte 61 inci maddesine göre cezalandırılırlar.
Salahiyet ve mezuniyeti olmadığı halde her hangi bir Milli Müdafaa mükelle-
fiyeti muamelesi yapan askeri şahıslar Askeri Ceza Kanununun 123 üncü maddesi mucibince ceza görürler.
Her iki halde de alakalılar istirdat veya tazminat talep edebilirler.
Müteferrik Hükümler
Madde 73 - Bu kanunun tatbikı esnasında ciheti askeriyece yapılacak bütün
tebligat, kanunda başka merci gösterilmemesi halinde, doğrudan doğruya her ma- hallin en büyük mülkiye memuruna yapılır.
Madde 74 - Yabancı Devletlerin sefarethane ve konsoloshaneleriyle bunlara ve
diplomasi memurlarına, siyasi murahhaslara ve konsoloslara ait eşya, nakil vası- taları vesair maddeler mütekabiliyet şartiyle bu kanun hükümlerinden müstesna- dır. Yabancı Devletlerin fahri konsoloslarına ait olan binaların, konsolosluk işlerini ifaya tahsis edilmemiş bulunan kısmı ile ticaret malları bu istisnaya dahil değildir.
Bu hususlarda daha müsait bulunan muahede ve mukavelenameler, hükümleri mah-
fuzdur.
Madde 75 - Bu kanunun tatbikı tarzı neşri tarihinden itibaren bir sene zar-
fında tanzim olunacak bir Nizamname ile tespit olunur.
Madde 76 - (Değişik: 10/6/1959 - 7343/1 md.) 6, 7, 8 inci fasıllarda yazılı müesseseler ve emvali ile 9 uncu fasılda ya-
zılı eşyadan Milli Müdafaa Mükellefiyeti tatbik edilenlere el koymadan evvel bunları işletenler veya mümessilleri ve bunlar bulunmazsa bağlı olduğu veya en yakın muhtar ve ihtiyar heyeti huzurunda mevcut tesisat, malzeme ve mamur ve mahsuller bir deftere yazılarak tesbit ve ziri sayımda bulunanlara imza ettiri- lir.
Bunun bir sureti komisyona, bir sureti de alakalıya verilir.
Madde 77 - Aşağıda yazılı kanunlar kaldırılmıştır: I - 28 Ağustos 1305 tarihli vesaiti nakliyei askeriye kanunu, II - 28 Ağustos 1305 tarihli vesaiti nakliyei askeriye kanununa müzeyyel 29
Eylül 1327 ve 14 Şubat 1327, 11 Teşrinievvel 1333 tarihli kanunlar,
III - 872 numaralı ve 30 Mayıs 1926 tarihli kanun. IV - Tedariki vesaiti nakliye komisyonlarının sureti teşekkülü hakkında 1506
numaralı ve 2 Haziran 1929 tarihli kanun,
V - Tekalifi harbiyenin sureti tarhı hakkında 14 Temmuz 1330 tarihli kanun
ile buna müzeyyel 8 Nisan 1334 tarihli kanun,
VI - Seferberlikte vazıyed edilecek emakin ve mebani hakkında 7 Mart 1332
tarihli kanun,
VII - Vesaiti nakliyei bahriyenin sureti tedariki hakkında 12 Mart 1332 ta-
rihli kanun,
Madde 78 - Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.
Madde 79 - Bu kanunun hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür.
3634 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE
Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
--------------------------------------------
Yürürlükten Kaldırılan
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
--------------------------------------------------- ------------ ------------- -------------
7/6/1939 tarih ve 3634 sayılı Kanunun,
46. ve 47. maddeleri 7/8/1944 4655 8
26. maddesindeki harcıraha ilişkin 10/2/1954 6245 63
hükümleri
3634 SAYILI KANUNA EK VE DEĞiŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Kanun Yürürlüğe
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler giriş tarihi
------------------------------------------------------------ ----------------
3780 - 26/1/1940 4112 - 25/9/1941 4130 - 3/12/1941 4655 - 14/8/1944 4710 - 11/4/1945 5435 - 22/1/1983 6245 - 1/3/1954 7343 - 16/6/1959 4701 - 7/7/2001