Yenişehir Wiki
Register
Advertisement

Bir umumi kaideye delâlet eden meşhur söz. Ata sözü. İbretli ve küçük hikâye.

  • Dokunaklı ve mânalı söz.

Suyun aktığı yer.

DARB-I MESEL

Eskiden söylenen ve bir hikmeti içeren söz anlamına gelen bir tâbir olup Türkçe karşılığı ata sözüdür. Tefsîr usulünde darb-ı mesel'e "emsâlü'l-Kur'ân" denir. (bk. Emsâlü'l-Kur'ân) (İ.K.)

EMSÂLÜ'L-KUR'ÂN

Kur'ân'ın meselleri anlamına gelir. Tâbirde geçen "emsâl" "mesel" kelimesinin çoğuludur. "Mesel"; benzer ve delil demektir. "Atasözüne" de mesel denir.

Kur'ân'da meseller (örnekler) vardır. Varlığının sebebi; düşündürme, hatırlatma, öğüt verme, duygulandırma, ibret verme ve böylece insanları iyiye, güzele ve doğruya yönlendirmedir.

"Andolsun biz bu Kur'ân'da insanlara öğüt almaları için her misali anlattık" (Zümer, 39/27), "Biz bu misalleri insanlara anlatıyoruz ama onları âlimlerden başkası düşünüp anlamaz" (Ankebût, 29/43) âyetleri ile Allah Kur'ân'da misaller anlattığını bildirmektedir. Meseller, Tahrim sûresinin 11-12. âyetlerinde olduğu gibi sarih ve zâhir; A'râf sûresinin 58. âyetinde olduğu gibi gizli, remizli ve imalı olabilir. (İ.K.)

İrsal-ı mesel, atasözlerini kullanarak yapılan bir söz sanatıdır. İrsal, göndermek, mesel ise atasözü manasına gelir. Şiirde anlamı pekiştirmek, anlaşılır kılmak için yazıya konuyla ilgili atasözü koyarak yapılır.

Meseldir, gülşen-i âlemde bir gülle bahar olmaz.


İrsal-ı mesel: Söze güç katmak amacıyla bir dize ya da beyitte atasözü niteliğinde özlü söz kullanma sanatına irsal-ı mesel denir.

İrsali mesel sanatında ortaya konan söz hiçbir zaman atasözü değil, atasözü değerinde, doğruluğu herkes tarafından kabul edilen, üzerinde tartşılmayacak kadar açık olan bir sözdür.

"Fani Karac’oğlan fani

Veren alır tatlı canı

Yakışmazsa öldür beni

yeşil bağla ala karşı"

Karacaoğlan

Yukarıdaki dörtlükte “Veren alır tatlı canı.” sözü irsalı mesel’dir.


Örneğin; ayıp değil her şeyin aslı sorulur,rehberi olmayan yolda yorulur,yokuşta emenet kuskun kırılır;"el atına binen tez iner" demişler.

Şablon:Edebiyat-taslak

Advertisement