|
←EÇS/11/210 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 11.Cilt Evliya Çelebi |
EÇS/11/212→ |
ALİ CENGİZ BEYLERİ ESKİ DİVAN KANUNLARI
Han hangi görünüşte oturursa sağında Kalgay Sultan, durur. Onun Kırım'da tahtı Akmescid'dir. 350 parça köye hükmeder. Hanın solunda Nurüddin Sultan durur. 250 parça, köylere hükmeder. Yine sağında sünnî Şeyhülislâmı ile üç mezheb müftüleri durur. Solda kazasker Murtaza Efendi, şehir mollası ve Kırım'ın 24 kadısı oturur. Han veziri Sefer Gazi Ağa ayakta durur. Bazan Kalgay Sultan tarafında durur. Kapıcılar kethüdasının elinde gümüş değnek vardır. Şikâyetçileri ileri çeker. Bu divanda kapıcılar yoktur. Ot ağaları da ayakta hizmet ederler. Divandan sonra nefis yemekler verilen sofralar kurulur. Tay eti vermek esastır. Çünkü Tatarlar şafiî mezhebindedirler. Han, Kalgay ve Nurüddin Sultan, müftü, kazasker ve şehir mollası ile yemek yer. Diğer kadılar başka sofrada yerler. Yemekten sonra dualar okunur vesselâm.
Kırım kanununun tamamlanması: Kırım adası 776 mildir. Yirmidört kadılık yerdir. Dördü Kefe eyâletinde olduğundan Osmanlıların elindedir. Bütün Kırım'da kırk beylik vardır. En kudretlisi Ur beyidir. Tabu ve âlem sahibidir. Şirin beyi yirmibin atlıya mâliktir. Han kızlarından olurlar. Cuci Han ilk defa kızını bu beylere vermişti. Şimdi bütün Kırım Hanları kızlarını bu şirin beylerine verirler. Şirin beyleri elleri altında 300 adet mirzalar vardır. İkinci boy beyleri Şeyhun beyleridir. Üçüncüsü Dayır beyleridir. Bunlar onarbin yiğit iledirler. Ve Şirin beyleri sayılırlar. Kalgay Sultanla sefere giderler. Hanların solunda Nurüddin Sultan ile sefere gidenler Mansurlulardır. öncüleri Gazi Kaya beydir. 20 bin pürsilâh zırhlı yiğitlere mâliktirler. Düşmana önce bu Mansurlular sevkedilirler. Kaya Beyin eli altında 140 mirza beyler vardır.
Kırım'da 1600 köy vardır. 6000 çiftlik vardır. 126 bin asker olur. Ama Han ile bunların avratları, üçyüzbin küçük