|
|
| ←EÇS/11/288 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 11.Cilt  Evliya Çelebi |
EÇS/11/290→ |
derler. Bu memleket öyle emin bir yerdir ki, bir avret, güzel bir kız, veya ay pahası bir delikanlı cevahir, lâal ve yakut gibi kıymetli taşlarla bir şehirden diğer şehire veya köyden köye dağlar arasında gitse kimse başını kaldırıp bakamaz. Bütün ahali şafiî mezhebinde müslümandırlar. Haranı yemezler ve haram giymezler. Bizler de burada 8 saat doğuya gittik. Terek nehrine karışan Caksay nehri kenarında Çarbağ şehri vardır. 986'da özdemiroğlu Osman Paşa Gürcü elinden alıp Dağıstan pâdişâhına vermiştir. Burayı geçip beş saat doğuya gittik. Burada Şamhal şah tarafından yine Han Hazretlerinin karşılamasına onbin aded seçme asker çıktı.
Büyük Tarho şehri: Burada şehir dışında (Sultan Şam-hal Mahmud Şah) Hana karşı çıkıp, ikisi de atlarından inip, birbirleriyle öpüşüp görüştüler. Yine küheylânlarına binerek Şamhal Şahın sarayına varıp büyük ziyafetler yenildi. Top şenlikleri oldu. Han burada üç gün oturak ferman etti. Biz 4e Tarho şehrini temaşaya başladık.
Evvelâ bu şehrin toprağı Kulzum? denizi kenarında düz bir yerdedir. Ama, Şam, Haleb, Konya gibi büyük binalar, konaklar yoktur. Ama yine de şehir büyüktür. Yedibin adet toprakla örtülü kârgir evler vardır. Şamhal Şah sarayı, Naki Han sarayı, Korçubey sarayı, Ulubey sarayı, Kasım bay safrayı. Kazan alp sarayı meşhur binalardır. Ama Sultan Mahmud sarayı, diğer pâdişâh sarayları gibi muhteşem değildir. Dağıstan bilginleri (şöhret âfettir) diye pâdişâhlarına ihtişam yaptırmazlar. Adalet icra edip, düşmanlarla harp etmesine müsaade ederler. Çünkü bu diyarda hüküm (bu Allah kitabının hükmüdür) diyen bilginlerindir. Hattâ dört mezheb şeyhülislâmları, pâdişâhlarının üst tarafında oturur. Kazaskeri alt yanında, nakîbüleşrâfı karşısında oturur. Veziri Naki Han karşısında ayak üzere durur. Veziri üçbin askere mâliktir. En bilgili olan müftü ve kadı olur Yoksa filânın oğlu diye ahmak çelebilere bu makamları vermezler. Timar ve zeâ-