|
|
| ←EÇS/7/133 | Evliya Çelebi Seyahatnamesi 7.Cilt  Evliya Çelebi |
EÇS/7/135→ |
rasan'a düşüp, ölür?! Sonra Bağdad'da, evlâtları Irak hâkimi iken nihayet Akkoyunlu Kara-Yusuf Şâh Bağdad'ı alıp, mâmur eder. Bir de Akkoyunlulardan Uzun - Hasan Şâh, Irak'a Şâh ve »sâhib olur. Sonra 905 (1499) tarihinde Şah İsmail çıkupv 930 (1523) Irak'a sahib olur. Şah İsmail Diyarbekir'i kuşatıp, orada kuşatılmış olan Karakoyunlu (Emir Şah beyi) mecburen kaleyi teslim eyledi. Şah İsmail dahi Diyarbekir eyâletini (Ostaclı Mehmed Han) 'a verüp, oradan Mardin kalesini fethedemeyerek Musul ve Şehrizur kalelerini fethedüp, Bağdad'a gider. Bağdad'da Uzun-Hasan evlâdından olan büyük emir Yarbey Han Şahın çengine karşı koyamâyacağmı bilüp, Uzun - Hasan evladından Yakub oğlu Murad ile Bağ-dad çölünden (Ane) ve (Selme) kaleleri üzerinde Şam'da Mısır Sultanı veziri Sinan Han'a varup, sığınırlar.
Beri tarafta Şah İsmail Bağdad kalesini boş bulup, cenk-siz ve kavgasız ele geçinip, hükümeti Hadım Emir adlı namlı Han'a verüp, Bağdad'ı mâmur eder. Bağdad hükümeti 926 (1519) târihinde Zülfikâr Han'a geçer. Meğer bu Han canı yürekten Sünnî imiş. El altından Sultan Süleyman Han'a haber gönderüb derhal ulaklarla Şam, Haleb, Diyarbekir ve Maraş valilerine emir verirler. Onlar dahi kalabalık asker ile ?lgar edüp, gelirken kötü niyetli Şah bu iş-den haber alıp, zavallı Zülfikâr Han'ı adamları ile birlikte şehid ettirerek yeniden Irak'a mâlik olur. Hanlığı (Aleşker Han)'a ihsan edüp, haîifetülhulâfa lâkabiyle isimlendirerek eline ferman verir. Nihayet 930 (1523) tarihinde oğlu Tah-mâsb Şah tahta geçer ki, «Saltanat şüd, câyi peder girifti, zil» lâfızları cülus tarihidir. Süleyman Han'ın korkusundan Bağdad'ı o kadar mâmur ve sağlam yapar ki, gûyâ İskender şeddi olur. Ve Bağdad içinde kırkbin dizçöken asker koyarak ?myâ rahat oldvm der. Amma (kul tedbir eder, Allah takdir eder).
Çünkü Bağdad Acemler elinde kaldı, Şii nevkerler haz-reti Abdülkadir Ceylânı, Kasap Cömert ve diğer büyük ev-