Kozan, Adana

Kozan, Türkiye
Adana İdari Bölümler Haritası Adana İdari Bölümler Haritası
Harita
Türkiye'de yeri Türkiye'de yeri
Bilgiler
Şehir nüfusu	125.813[] ()
İlçe nüfusu	74.521[] ()
Yüzölçümü	1690 km²
Rakım	120 metre
Koordinatlar
Posta kodu	01510
Alan kodu	0322
İl plaka kodu	01
Yönetim
Ülke	Türkiye
Coğrafi Bölge	Akdeniz Bölgesi
İl	Adana
Kaymakam	İzzettin Sevgili
Belediye başkanı	Kazım ÖZGAN (AKP)
Website	Belediye
İlçe kaymakamlık site	Kaymakamlık

Kozan, Adana ilinin bir ilçesidir. Adana ovasının Yukarı Ova denilen kısmında düz arazinin tepelik bölgeye geçtiği kesimde kurulmuş olup, il merkezine uzaklığı 68 km'dir. İlçe kuzeyde Kayseri, Yahyalı, Feke, Saimbeyli; doğuda Osmaniye, Kadirli; güneyde Ceyhan, İmamoğlu; Batıda Aladağ ilçeleriyle çevrilmiştir. İlçenin yüzölçümü 1690 km²'dir.

Tarihçe

İlçe, geçmişinde Sisiyon, Sisi ve Sis gibi değişik adlar ile anılan antik bir kenttir. M.Ö. 3. binyılda Güney Anadolu sahil ovalarında, Hitit vesikalarının onlara verdikleri isim ile Luvi (Luwi) kavimleri yaşamaktaydılar. Ayrıca, Mersin-Yümüktepe ve Tarsus-Gözlükule kazılarında görülen M.Ö. 3. binyıl Erken Tunç kültürü, bu Luvi kavimlerine ait idi.

M.Ö. 1900-1200 yılları arasında 700 yıl gibi uzun bir süre Anadolu yarımadasına hakim olan Hititler, Çukurova'yı Uru Adania olarak adlandırmışlardır. Tarım ve hayvancılık yörede çok gelişmiştir. Hitit uygarlığı Adana yöresinde derin izler bırakmıştır (Geç Hitit dönemi).

Daha sonraları Işık Demir ve Bey Demir’in Kozan’ı almasından sonra Çukurova’da Memlük Devleti’nin hakimiyeti görünmektedir. Memlükler’in egemenliği devrinde Halep emirlerine bağlı olan Kozan, merkezden gönderilen valiler tarafından idare edilmekteydi. Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla Anadolu’da beylikler dönemi başlamıştır. 1352'de Şahabettin Ahmet bey tarafından kurulan Ramazanoğlu Beyliği uzun süre Memlükler’e bağlı olarak varlığını devam ettirdi. Osmanlı İmparatorluğu, Çukurova’yı fethedince Memlükler’in aksine bölgenin idaresini buraların hakimi olan Ramazanoğulları’na bırakmıştır. Bu idari uygulamayla Kozan, Adana vilayetine bağlı bir sancak statüsünü almıştır.

1516 yılında Osmanlı İmparatorluğu yönetimine geçen Çukurova ve çevresi 1919 yılına kadar 450 yıl süreyle Türk kalmıştır. Yeni çağda, yöredeki yerleşme faaliyetleri olarak çeşitli Türkmen boylarının yaşıyor olmasına, Ramazanoğlu ve daha sonraki Osmanlılar’ın iskan faaliyetlerine rastanılmaktadır.

1519 ve 1540 yılları arasında yapılan Osmanlı Tahrir Defterleri’ne göre Sis Sancağı; Feke, Anavarza, Lembert, Küpdere ve Parsi-bit (Pars-berd) kalelerinden teşekkül etmekte idi. Sis Sancağı cemrini ise, Savcı-hacılu, Eğlen-oğlu, Avşar ve Kavurgalı gibi cem oluşturmaktaydı.

Osmanlı İmparatorluğu’nun nüfus ve otoritesinin zayıflaması sonucunda Kozan ve çevresinde ortaya çıkan Kozanoğlu Beyliği, 204 yıl yörede hüküm sürmüştür. Kendi başına buyruk hareket eden Kozanoğlu Beyliği’ne son vermek ve merkeze bağlamak için 1865 yılında Derviş Paşa komutasında Fırka-i İslahiye adında bir ordu kuruldu. Ahmet Cevdet Paşa da bu orduya danışman olarak katıldı. Bu ordu sayesinde Kozanoğlu Beyliği yıkılıp, aşiretler Anadolu içlerine sürgün edildi ve yörede tekrar Osmanlı hakimiyeti sağlanmış oldu. 1878 yılında bir kez daha Kozanoğlu isyanı çıktıysa da başarılı olamamıştır.

Kozan ilçesi, 8 Mart 1919’dan 2 Haziran 1920 yılına kadar, bir yıl iki ay süreyle, Fransız ve Ermeni işgalinde kalmış ve 1920 yılında da yeniden Türklerin egemenliğine geçmiştir. 0 tarihten bu yana Türkiye Cumhuriyeti yönetiminde olan ilçede Kozanoğulları,Yılmazoğulları, Kerimoğulları, Karakayalı, Avşar, Sırkıntı, Berber, Menemencioğulları v.b birçok Türk boyu yaşamaktadır. Ayrıca, Kozan’daki bazı köylerde Arabistan yarımadasından ve Kuzey Afrika’dan göç eden Türkiye vatandaşları da bulunmaktadır.

Nüfus

İlçenin nüfusu 21.01.2008 tarihinde açıklanan ADNKS kesin sonuçlarına göre 123.980+1*'dir. Bunun 72.463'si ilçe merkezinde, 51.517'i ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.Temmuz 2008 itibariyle merkez nüfus 73.056'dır.

İlçe bağlısı olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 2 belde, 86 köy ve 16 mahalleden oluşmaktadır.

Yıllara göre ilçe nüfus verileri
Yıllar	Merkez	Köyler	Toplam
2009	74.521	51,292	125.813
2007	72.463	51.517	123.980
2000	75.833	55.101	121.934
1997	62.088	55.204	116.997
1990	54.451	63.253	117.704
1985	50.324	93.049	143.373
1980	59.521	71.516	131.037
1975	32.004	83.675	115.679
1970	26.097	78.502	104.599
1965	20.236	72.607	92.843
1960	15.159	63.660	78.819

Milli Mücadelede Kozan

Her yıl 2 Haziran, Kurtuluş Bayramı olarak coşku ile kutlanmaktadır.

Dış bağlantılar

• Kozan Kaymakamlığı
• Kozan Belediyesi

Kaynakça

Adana Haritası	Kozan belde ve köyleri
İl: Adana ● İlçe Merkezi: Kozan Beldeler: Gazi • Hacıbeyli Köyler: Acarmantaş • Akarca • Akçalıuşağı • Akdam • Akkaya • Alapınar • Andıl • Arslanlı • Aydın • Ayşehoca • Bağözü • Bağtepe • Boztahta • Bucakköy • Bulduklu • Çamdere • Çamlarca • Çandık • Çelenuşağı • Çobanpınarı • Çokak • Çukurören • Çulluuşağı • Çürüklü • Dağlıca • Damyeri • Dikilitaş • Dilekkaya • Doğanalanı • Duraluşağı • Durmuşlu • Düzağaç • Ergenuşağı • Eskikabasakal • Eskimantaş • Faydalı • Ferhatlı • Gedikli • Gökçeyol • Gökgöz • Güneri • Hacımirzalı • Hamamköy • Henüzçakırı • Ilıcaköy • Işıkkaya • Işıklı • İdemköy • Kabaktepe • Kalkumaç • Kapıkaya • Karabucak • Karacaören • Karahamzalı • Karanebili • Kemer • Kıbrıslar • Kızıllar • Kızlarsekisi • Köseli • Kuytucak • Kuyubeli • Kuyuluk • Mahyalar • Marankeçili • Minnetli • Oruçlu • Örendere • Özbaşı • Pekmezci • Postkabasakal • Salmanlı • Şerifli • Tepecikören • Tufanlı • Turgutlu • Turunçlu • Velicanlı • Yanalerik • Yassıçalı • Yeniköy • Yukarıkeçili • Yüksekören • Zerdali
Adana İlçeleri: Merkez • Aladağ • Ceyhan • Feke • İmamoğlu • Karaisalı • Karataş • Kozan • Pozantı • Saimbeyli • Seyhan • Tufanbeyli • Yumurtalık • Yüreğir