286.BEYİT[]
ORJİNAL METİN |
LATİNO TRANSKRİPTİ |
TÜRKÇE TERCÜMESİ |
İNGİLİZCE TERCÜMESİ
| |
286. |
کافران اندر مری بوزینه طبع |
TRANSKRİPT BOŞ . |
Allah aşkına bize bu cefayı yapma; lûtfet, bugünü yarına bırakma! |
Torment us not, for God's sake! Pity on us take! Be kind! This day, 'To-morrow' say not; to us wake!
|
آفتی آمد درون سینه طبع |
TRANSKRİPT BOŞ |
Gönlün razı olur mu, âşıkların, âkıbet istifadesiz kalsınlar? |
Our hearts are rapt in thee; no heart in us remains.
Heartless and spiritless are we, poor bankrupt swains!
|
Kâfir, lügatde küfredendir, setr mânasına.
Leyle-i kâfir dediler.
Zîrâ zulmetiyle eşhası setr eyler.
Ve zâria kâfir dediler, zîrâ tohumu zeminde setr eyler.
Ve şâkir-i nimet olmayana kâfir dediler.
Zîrâ edâ-yı şükrü terkle nimeti setr.
Ve Örfde kâfir vahdâniyyeti veya nübüvveti veya şerîati cehd ü inkâr edendir.
Küfre cehlin miyânında fark budur ki, lafz-ı küfr kâh olur ki usûl-ı dîne müteallik olan itikâd-ı fâsidde ve lafz-ı cehl fürûa müteallik olan itikâd-ı fâsidde istimal olunur.
Eğerçi ki filhakika küfr cehldendir.
Ve demişlerdir ki, küfr fıskdan ehassdır.
Kâfire fâsık dedikleri aklın ilzam ve fıtratın iktizâ eylediği umurun cümlesini ihlâlden ötürüdür.
Ve demişlerdir ki, kâfir mutlaka imânı olmayandır.
Eğer imân izhâr ederse münâfıkdir.
Ve eğer imândan sonra küfre rücû ederse mürteddir.
Ve eğer iki Allah isbât ederse müşrikdir.
Ve eğer bir din ile tedeyyün ederse kitabîdir.
Ve eğer kadem-i dehre kail olup havadisi ona isnâd ederse dehrîdir.
[445]
Ve eğer bununla nübüvvete itiraf ve şer'i izhâr ederse zındıkdır.
Pes bunların cümlesi kâfirdir.
Velâkin bazı ahvâl ve izâfât sebebiyle başka isimle tesmiye olunmuşdur.
Mira, kesreyle ve medd ile, mürye ve şek olan nesnede mücâdele ve muhâccedir.
Mira ve cidal arasında fark budur ki mira kelâm-ı gayr üzerine itirazdır, ya lafzen veya manen veya kasden, halel izhâr etmekle.
Lafzen ve manen izhâr-ı halel zahirdir.
Kasden budur ki, bu kelâm hakdır.
Velâkin senin bundan kasdın hak değildir.
Sen bu hususda sâhib-i garazsın diye.
Ve cidal gayrın ilzamını ve tacizini ve kelâmını kadehle tenkisini ve onu kusûr-ı veçhile nisbet etmeyi kasddır.
Pes evvelkinin mercii ızhâr-ı fazl ve meziyyet ve kiyaset ile tereffu'dur ki davâ-yı kibriyânın tuğyânındandır.
Ve onuncun merci'i gayrı tenkis ve temzîkdir ki muktezâ-yı sebiyyetdendir. Puzîne, bâ-ı Acemî ile Arab kırd ve Türk meymûn dedikleri hayvandır.
Nitekim şiirde gelir:
Ben o merdem ki tonuz kopa rakibin amma Akıbet tâliini görünce meymûn oldu
Demişlerdir ki, meymûn ziyâde mukallid ve müdrik hayvandır.
Hatta demişlerdir ki, talîm eyleyip âherin hanesinden meta serîka etdiren kimsenin yeddi kat olunmaz.
Zîra hayvanın ihtiyarı vardır.
Ve bir avret kendi nefsini bir meymûna temkin edip vaty ederse tazfr olunur, vaty-ı behîme gibi.
Ve bazılar dahi kati olunur demişlerdir.
Ve haberde gelir ki ümem-i sâlifede bir kimse şedde su halt edip bey ederse sonra cem eylediği mâlı yanına alıp bir sefineye rakip olup lücce-i deryaya vardıkda Allah tealâ ol sefinede bir meymûna ilham edip ol kimsenin altını sürresini bulup aldı ve sefinenin amudu üzerine çıkıp sürreyi açdı ve bir dinarını deryaya ve bir dinarım sefineye tarh eyleyip ol malı iki kısım eyledi.
Yanı suyun bahasını suya ve şeddin bahasını sefineye ilkâ eyledi.
Ve bu makûle acayibi çokdur.
Ve bazı şuarâ demişdir ki;
METNİN ORJİNALİ
|
LATİNO TRANSKRİPTİ
|
TÜRKÇE TERCÜMESİ
|
İNGİLİZCE TERCÜMESİ
|
فاسجد لقرد السؤ فى زمانه وداره مادامت فى سلطانه |
LATİNO TRANSKRİPTİ BURAYA YAZILACAKTIR
|
Onun yurdu ve saltanatı zamanında kötü maymunlara secde ederim |
İNGİLİZCE TERCÜMESİ
|
Bu ol kıssaya işaret eder ki Zenc ileHabeş arasında Makdeş dedikleri şehr-i azîme bir zaman meymûn musallat olup halkı mesâkin ve esvâkda tazyik etmişlerdir.
Şöyle ki, evânîde olan taamı eki ederler ve kâh olurdu ki taamın zarfını taamıyla bile götürürlerdi.
Sahibi ardına düşüp taltif ile çanağı [446] taamını tenâvülden sonra güçle pençesinden alırdı.
Ve hanelerde avretleri yalnız bulsalar vaty ederlerdi.
Ve ol şehrin pâdişâhın âdeti bu idi ki vakt-i muayyende erkân-ı devlet onun kasrı altına gelip müctemi olduklarında kasrın âlâsından bir pencere açılır ve ol zaman erkânın cümlesi takbîl-i arz edip fer'-i re's ettikden sonra pâdişâh onlar üzerine ol pencereden işrâf
edip emr ü nehy iderdi.
Bazı eyyam oldu ki pâdişâh yerine meymûn işrâf eyledi.
Ve anlar pâdişâh zann edip meymûna secde eylerler.
Ve ol asırda müs¬tevli olan meymûnlar kendi aralarından bir kebîr nasb edip cümlesi ona tâbi olup selâtin ve mülûk gibi âlây gösterirlerdi.
Ve ol zamanın halkı bu tasallutu Hak'dan ukubet bilirlerdi. Zîrâ bir vechle define çâre bulamayıp meymunlara ser-fürû kılmışlardı.
Harîdetü'l-Acâyib'de gelir ki Cezîretü'1-Kırd vardır ki anda çok meymûn vardır.
Ve ol meymûnların reisi vardır ki onu omuzlarında ve boyunlarında götürürler.
Ve ol reis anlar üzerine bir vechle hükm eder ki kimse kimseye zulm etmez.
Ve ol cezireye sefine uğrasa azz ve hamûş ve recmile tazîb ederler.
Velâkin bazı ehl-i cezâir onları hile ile sayd edip semen-i gâlî ile bey' ederler.
Ve ehl-i Yemen meymûna ziyâde rağbet ederler ve hatunlarında onu haris ittihâz ederler, abîd gibi.
Ve meymûn gayet ile zekâ sahibidir, intiha bi'ttercüme.)
METNİN ORJİNALİ
|
LATİNO TRANSKRİPTİ
|
TÜRKÇE TERCÜMESİ
|
İNGİLİZCE TERCÜMESİ
|
نقله ا لسخاوى عن قاضى المدينة محمد بن اسحق بن محمد والله اعلم بصحة ذلك وليس ببدع من قدرة الله المالك |
LATİNO TRANSKRİPTİ BURAYA YAZILACAKTIR
|
Sehavî, Medine'nin kadısı Muhammed bin İshak bin Muhammed'den nakletmiştir; Doğrusunu Allah bilir, malik olan Allah'ın kudretinden çıkmamıştır |
İNGİLİZCE TERCÜMESİ
|
Li-muharririhî;
Vay ol şehre ki valisi onun Yâ her ve hûk veyâhud meymûndur Halk-ı âlem çeker sudâ'-ı seri Ne zaman-ı gaileden me'mundur.
Tab'ın mânası ve tabiat ile farkı mürur eyledi. Sîne göğüsdür, sadr gibi. Ber lafzı ile farkı budur ki ber göğsün iki yanlarıdır.
Erin âlet-i marûfesine sîne-bend dedikleri onun göğsünü bağladığından ötürüdür.
Mana-yı beyt budur ki; kâfirler mira ve cidal etmede meymûn-meşreb-lerdir. Nitekim gelse gerekdir.
Derûn-ı sîne ve bâtm-ı inşânda tab dedikleri kuvve-i âfet ve belâ geldi.
Yâni islâh-ı tabîat etmeyen kimse âfât-ı vücûddan halâs olmadı. Malûm ola ki tabîatin ıslâhı şerîat ve nefsin ıslâhı tarîkat üzerine mevkûfdur.
Tabîatin hükmü şehevât ve nefsin muktezâsıhevâdır.
Pes, âsâr-ı şehveti riyazet ve rüsûm-ı hevâyı mücâhede ile mahv ve izâle lâzımdır. Demişlerdir ki, şehvet-i batn ve şehvet-i fere nefs-i kâfirenin iki seyf-i sam-sâmî gibidir.
Bu hüsâmları kili u kesr etmede ziyâde suûbet vardır. Onuncun bu bâbda nice rikâb-ı senâdîdmaktu ve bu hususda bisyâr kerden-i müteel-lihân mevzudur, ziyâde suûbetinden ötürü.
Hüccetü'l-Islâm İmâm Gazâlî kuddise sırruhû, Ihyâ-ı Ulûm'da bunlar için başka kitap ifraz eyleyip kesrü'ş-şehvetîn diye tesmiye eylemişdir.
Bade-zâ kâfirlerin mira [447] vü cidali bihasebi'l-gâlib enbiyâ ile ve münkirlerin rızâ vü inadı evliya iledir. Pes, eğerkâfir ve eğer münkirdir, meymûn-meşrebdir.
Ve meymûn-meşreb oldukları galebe-i tabdan nâşîdir.
Eğer ıslâh-ı tabiat eyleyip şeriata iktidâ ve tarikata iltimâ eyleselerdi sıhriyyet ve istihza ve cefâ ve ezaya ruhsat vermezler ve bu sebeble cehennem yüzü görmezler ve nâr-ı katîat ve hicrana görmezlerdi.
unda işaret vardır ki, inşânın tab-ı hayvanisi cemi hayvanâtın sıfatını hâmil ve cümlesinin süveriyle kıyama kabildir.
Zîrâ eammü'l-mevcudât ve eşme-lü'1-kâinâtdır.
Velâkin mira vü cidal mânasında husus üzerine meymûn sıfatlıdır ve bu sıfatıizâle ve tabı ondan tezkiye etmeyen yevm-i haşrde sûret-i meymûnda mahşûr olur.
Zîrâ herkesin zuhuru sıfat-ı gâlibesine göre olsa gerekdir.
Nitekim bâlâda dahi işaret olunmuşdur.
Ve hadîsde gelir ki nemmâm olanlar meymûn sureti üzerine haşr olunur. Nitekim
Ayet Metni
|
Meali
|
Sure ve Ayet
|
فتأتون افواجا
|
Bölük bölük geleceksiniz
|
(Nebe 18)
|
âyeti tefsîrinde îrâd olunmuşdur. Pes herkesin hidâını ismâ* ve Zeyd u Amr arasında sebeb-i niza olan kimse manen dünyada meymûn ve sûreten âhiretde meymundur.
Rumeli'de Kayılar kazasının Aydos karyesinden olan İsmail Hakkı Bursevi'nin "Ruh-ul Mesnevi" adlı eseri (Mevlana'nın Mesnevi-i manevisinin en iyi yorumudur.)
1.Kitap (1-100 Beyitler)
Ruh-ul Mesnevi/1 . Ruh-ul Mesnevi/2 . Ruh-ul Mesnevi/3 . Ruh-ul Mesnevi/4 . Ruh-ul Mesnevi/5 . Ruh-ul Mesnevi/6 . Ruh-ul Mesnevi/7 . Ruh-ul Mesnevi/8 . Ruh-ul Mesnevi/9 . Ruh-ul Mesnevi/10 . Ruh-ul Mesnevi/11 . Ruh-ul Mesnevi/12 . Ruh-ul Mesnevi/13 . Ruh-ul Mesnevi/14 . Ruh-ul Mesnevi/15 . Ruh-ul Mesnevi/16 . Ruh-ul Mesnevi/17 . Ruh-ul Mesnevi/18 . Ruh-ul Mesnevi/19 . Ruh-ul Mesnevi/20 . Ruh-ul Mesnevi/21 . Ruh-ul Mesnevi/22 . Ruh-ul Mesnevi/23 . Ruh-ul Mesnevi/24 . Ruh-ul Mesnevi/25 . Ruh-ul Mesnevi/26 . Ruh-ul Mesnevi/27 . Ruh-ul Mesnevi/28 . Ruh-ul Mesnevi/29 . Ruh-ul Mesnevi/30 . Ruh-ul Mesnevi/31 . Ruh-ul Mesnevi/32 . Ruh-ul Mesnevi/33 . Ruh-ul Mesnevi/34 . Ruh-ul Mesnevi/35 . Ruh-ul Mesnevi/36 . Ruh-ul Mesnevi/37 . Ruh-ul Mesnevi/38 . Ruh-ul Mesnevi/39 . Ruh-ul Mesnevi/40 . Ruh-ul Mesnevi/41 . Ruh-ul Mesnevi/42 . Ruh-ul Mesnevi/43 . Ruh-ul Mesnevi/44 . Ruh-ul Mesnevi/45 . Ruh-ul Mesnevi/46 . Ruh-ul Mesnevi/47 . Ruh-ul Mesnevi/48 . Ruh-ul Mesnevi/49 . Ruh-ul Mesnevi/50 . Ruh-ul Mesnevi/51 . Ruh-ul Mesnevi/52 . Ruh-ul Mesnevi/53 . Ruh-ul Mesnevi/54 . Ruh-ul Mesnevi/55 . Ruh-ul Mesnevi/56 . Ruh-ul Mesnevi/57 . Ruh-ul Mesnevi/58 . Ruh-ul Mesnevi/59 . Ruh-ul Mesnevi/60 . Ruh-ul Mesnevi/61 . Ruh-ul Mesnevi/62 . Ruh-ul Mesnevi/63 . Ruh-ul Mesnevi/64 . Ruh-ul Mesnevi/65 . Ruh-ul Mesnevi/66 . Ruh-ul Mesnevi/67 . Ruh-ul Mesnevi/68 . Ruh-ul Mesnevi/69 . Ruh-ul Mesnevi/70 . Ruh-ul Mesnevi/71 . Ruh-ul Mesnevi/72 . Ruh-ul Mesnevi/73 . Ruh-ul Mesnevi/74 . Ruh-ul Mesnevi/75 . Ruh-ul Mesnevi/76 . Ruh-ul Mesnevi/77 . Ruh-ul Mesnevi/78 . Ruh-ul Mesnevi/79 . Ruh-ul Mesnevi/80 . Ruh-ul Mesnevi/81 . Ruh-ul Mesnevi/82 . Ruh-ul Mesnevi/83 . Ruh-ul Mesnevi/84 . Ruh-ul Mesnevi/85 . Ruh-ul Mesnevi/86 . Ruh-ul Mesnevi/87 . Ruh-ul Mesnevi/88 . Ruh-ul Mesnevi/89 . Ruh-ul Mesnevi/90 . Ruh-ul Mesnevi/91 . Ruh-ul Mesnevi/92 . Ruh-ul Mesnevi/93 . Ruh-ul Mesnevi/94 . Ruh-ul Mesnevi/95 . Ruh-ul Mesnevi/96 . Ruh-ul Mesnevi/97 . Ruh-ul Mesnevi/98 . Ruh-ul Mesnevi/99 . Ruh-ul Mesnevi/100
2.Kitap (101-200. beyitler)
Ruh-ul Mesnevi/101 . Ruh-ul Mesnevi/102 . Ruh-ul Mesnevi/103 . Ruh-ul Mesnevi/104 . Ruh-ul Mesnevi/105 . Ruh-ul Mesnevi/106 .Ruh-ul Mesnevi/107 . Ruh-ul Mesnevi/108 . Ruh-ul Mesnevi/109 . Ruh-ul Mesnevi/110 . Ruh-ul Mesnevi/111 . Ruh-ul Mesnevi/112 .Ruh-ul Mesnevi/113 . Ruh-ul Mesnevi/114 . Ruh-ul Mesnevi/115 . Ruh-ul Mesnevi/116 . Ruh-ul Mesnevi/117 . Ruh-ul Mesnevi/118 .Ruh-ul Mesnevi/119 . Ruh-ul Mesnevi/120 . Ruh-ul Mesnevi/121 . Ruh-ul Mesnevi/122 . Ruh-ul Mesnevi/123 . Ruh-ul Mesnevi/124 .Ruh-ul Mesnevi/125 . Ruh-ul Mesnevi/126 . Ruh-ul Mesnevi/127 . Ruh-ul Mesnevi/128 . Ruh-ul Mesnevi/129 . Ruh-ul Mesnevi/130 .Ruh-ul Mesnevi/131 . Ruh-ul Mesnevi/132 . Ruh-ul Mesnevi/133 . Ruh-ul Mesnevi/134 . Ruh-ul Mesnevi/135 . Ruh-ul Mesnevi/136 .Ruh-ul Mesnevi/137 . Ruh-ul Mesnevi/138 . Ruh-ul Mesnevi/139 . Ruh-ul Mesnevi/140 . Ruh-ul Mesnevi/141 . Ruh-ul Mesnevi/142 .Ruh-ul Mesnevi/143 . Ruh-ul Mesnevi/144 . Ruh-ul Mesnevi/145 . Ruh-ul Mesnevi/146 . Ruh-ul Mesnevi/147 . Ruh-ul Mesnevi/148 .Ruh-ul Mesnevi/149 . Ruh-ul Mesnevi/150 . Ruh-ul Mesnevi/151 . Ruh-ul Mesnevi/152 . Ruh-ul Mesnevi/153 . Ruh-ul Mesnevi/154 .Ruh-ul Mesnevi/155 . Ruh-ul Mesnevi/156 . Ruh-ul Mesnevi/157 . Ruh-ul Mesnevi/158 . Ruh-ul Mesnevi/159 . Ruh-ul Mesnevi/160 .Ruh-ul Mesnevi/161 . Ruh-ul Mesnevi/162 . Ruh-ul Mesnevi/163 . Ruh-ul Mesnevi/164 . Ruh-ul Mesnevi/165 . Ruh-ul Mesnevi/166 .Ruh-ul Mesnevi/167 . Ruh-ul Mesnevi/168 . Ruh-ul Mesnevi/169 . Ruh-ul Mesnevi/170 . Ruh-ul Mesnevi/171 . Ruh-ul Mesnevi/172 .Ruh-ul Mesnevi/173 . Ruh-ul Mesnevi/174 . Ruh-ul Mesnevi/175 . Ruh-ul Mesnevi/176 . Ruh-ul Mesnevi/177 . Ruh-ul Mesnevi/178 .Ruh-ul Mesnevi/179 . Ruh-ul Mesnevi/180 . Ruh-ul Mesnevi/181 . Ruh-ul Mesnevi/182 . Ruh-ul Mesnevi/183 . Ruh-ul Mesnevi/184 .Ruh-ul Mesnevi/185 . Ruh-ul Mesnevi/186 . Ruh-ul Mesnevi/187 . Ruh-ul Mesnevi/188 . Ruh-ul Mesnevi/189 . Ruh-ul Mesnevi/190 .Ruh-ul Mesnevi/191 . Ruh-ul Mesnevi/192 . Ruh-ul Mesnevi/193 . Ruh-ul Mesnevi/194 . Ruh-ul Mesnevi/195 . Ruh-ul Mesnevi/196 .Ruh-ul Mesnevi/197 . Ruh-ul Mesnevi/198 . Ruh-ul Mesnevi/199 . Ruh-ul Mesnevi/200
3.Kitap (201-300. Beyitler)
Ruh-ul Mesnevi/201 . Ruh-ul Mesnevi/202 . Ruh-ul Mesnevi/203 . Ruh-ul Mesnevi/204 . Ruh-ul Mesnevi/205 . Ruh-ul Mesnevi/206 . Ruh-ul Mesnevi/207 . Ruh-ul Mesnevi/208 . Ruh-ul Mesnevi/209 . Ruh-ul Mesnevi/210 . Ruh-ul Mesnevi/211 . Ruh-ul Mesnevi/212 . Ruh-ul Mesnevi/213 . Ruh-ul Mesnevi/214 . Ruh-ul Mesnevi/215 . Ruh-ul Mesnevi/216 . Ruh-ul Mesnevi/217 . Ruh-ul Mesnevi/218 . Ruh-ul Mesnevi/219 . Ruh-ul Mesnevi/220 . Ruh-ul Mesnevi/221 . Ruh-ul Mesnevi/222 . Ruh-ul Mesnevi/223 . Ruh-ul Mesnevi/224 . Ruh-ul Mesnevi/225 . Ruh-ul Mesnevi/226 . Ruh-ul Mesnevi/227 . Ruh-ul Mesnevi/228 . Ruh-ul Mesnevi/229 . Ruh-ul Mesnevi/230 . Ruh-ul Mesnevi/321 . Ruh-ul Mesnevi/232 . Ruh-ul Mesnevi/233 . Ruh-ul Mesnevi/234 . Ruh-ul Mesnevi/235 . Ruh-ul Mesnevi/236 . Ruh-ul Mesnevi/237 . Ruh-ul Mesnevi/238 . Ruh-ul Mesnevi/239 . Ruh-ul Mesnevi/240 . Ruh-ul Mesnevi/241 . Ruh-ul Mesnevi/242 . Ruh-ul Mesnevi/243 . Ruh-ul Mesnevi/244 . Ruh-ul Mesnevi/245 . Ruh-ul Mesnevi/246 . Ruh-ul Mesnevi/247 . Ruh-ul Mesnevi/248 . Ruh-ul Mesnevi/249 . Ruh-ul Mesnevi/250 . Ruh-ul Mesnevi/251 . Ruh-ul Mesnevi/252 . Ruh-ul Mesnevi/253 . Ruh-ul Mesnevi/254 . Ruh-ul Mesnevi/255 . Ruh-ul Mesnevi/256 . Ruh-ul Mesnevi/257 . Ruh-ul Mesnevi/258 . Ruh-ul Mesnevi/259 . Ruh-ul Mesnevi/260 . Ruh-ul Mesnevi/261 . Ruh-ul Mesnevi/262 . Ruh-ul Mesnevi/263 . Ruh-ul Mesnevi/264 . Ruh-ul Mesnevi/265 . Ruh-ul Mesnevi/266 . Ruh-ul Mesnevi/267 . Ruh-ul Mesnevi/268 . Ruh-ul Mesnevi/269 . Ruh-ul Mesnevi/270 . Ruh-ul Mesnevi/271 . Ruh-ul Mesnevi/272 . Ruh-ul Mesnevi/273 . Ruh-ul Mesnevi/274 . Ruh-ul Mesnevi/275 . Ruh-ul Mesnevi/276 . Ruh-ul Mesnevi/277 . Ruh-ul Mesnevi/278 . Ruh-ul Mesnevi/279 . Ruh-ul Mesnevi/280 . Ruh-ul Mesnevi/281 . Ruh-ul Mesnevi/282 . Ruh-ul Mesnevi/283 . Ruh-ul Mesnevi/284 . Ruh-ul Mesnevi/285 . Ruh-ul Mesnevi/286 . Ruh-ul Mesnevi/287 . Ruh-ul Mesnevi/288 . Ruh-ul Mesnevi/289 . Ruh-ul Mesnevi/290 . Ruh-ul Mesnevi/291 . Ruh-ul Mesnevi/292 . Ruh-ul Mesnevi/293 . Ruh-ul Mesnevi/294 . Ruh-ul Mesnevi/295 . Ruh-ul Mesnevi/296 . Ruh-ul Mesnevi/297 . Ruh-ul Mesnevi/298 . Ruh-ul Mesnevi/299 . Ruh-ul Mesnevi/300