Yenişehir Wiki
Register
Advertisement
Wikipedia-logo-tr
Vikipedi'den TAĞUT ile ilgili bir şeyler var
Bakınız

D
تاغوت
TAĞUT
Tağut/Luğat
Tagut
Tağut/WP/Arabi satır satır tercüme ediliyor
Taghut wp ing Tağuttan
Tağut'tan


TAĞUT/Ayetler
"Kim Tâğut'u İnkâr Edip de Allah'a İnanırsa Muhakkak ki O, Kopması Mümkün Olmayan En Sağlam Bir Kulpa Sımsıkı Sarılmış Olur." (Bakara: 2/256) "Andolsun ki Biz Her Ümmete:'Allah'a İbadet Edin, Tâğut'tan Sakının!' Diye Bir Peygamber Gönderdik." (Nahl: /36) "İman Edenler Allah Yolunda Savaşırlar. İnkâr Edenler de Tâğut Yolunda Savaşırlar." (Nisâ: /76) "Tâğut'a Tapmaktan Kaçınıp Allah'a Yönelenlere Müjde Vardır. O Halde Kullarımı Müjdele!" (Zümer: /17)
TAĞUT/Ayetler ve tefsirleri
TAĞUT/Hadisler
RNK/Tağut
Tağut ile muhakeme isteyenler ayeti

Tuğyan
TUĞYAN
TUĞYÂN
Tuğyanın

Taği (Azan, kuduran)
Taki zıddı

الطّاغوت
الشّيطان و سبيله الكفر
سورة :النساء، آية رقم :76
المعجم: قرآن - انظر التحليل و التفسير المفصل اجْـتـنـَبوا الطّـاغوتَ
الأوثان و المعبودات الباطلة
سورة :الزمر، آية رقم :17

اجتنبوا الطّاغوت
كلّ معبود باطل و كلّ داع إلى ضلالة
سورة :النحل، آية رقم :36

بالجِبت و الطّاغوت
بكلِّ معبود أو مُطاع من دون الله
سورة :النساء، آية رقم :51

بالطّاغوت
ما يُطغي من صنم و شيطان و نحوهما
سورة :البقرة، آية رقم :256

بطغْواها
بسَبَبِ طغيانِها و عُدْوانِها
سورة :الشمس، آية رقم :11

عبد الطاغوت أطاع الشيطان في معصية الله سورة :المائدة، آية رقم :60 المعجم: قرآن - انظر التحليل و التفسير المفصل مشتقات و تحليل طَاغُوت طَاغُوت : كلمة أصلها الاسم (طَاغُوتٌ) في صورة مفرد مذكر وجذرها (طغو) وجذعها (طاغوت) المزيد > أمثلة سياقية: طاغوت، جمل ورد بها طاغوت ويومٍ عبوريٍّ طغا أو طغا به …................. لظاهُ فما يَرْوَى منَ الْمَاء شَاربُهْ (شعر الشاعر:بشار بن برد ) لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (قرآن سورة البقرة /256 ) اللّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُواْ يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ أَوْلِيَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (قرآن سورة البقرة /257 ) أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَؤُلاء أَهْدَى مِنَ الَّذِينَ آمَنُواْ سَبِيلاً (قرآن سورة النساء/51 ) أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُواْ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَن يَتَحَاكَمُواْ إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُواْ أَن يَكْفُرُواْ بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُضِلَّهُمْ ضَلاَلاً بَعِيدًا (قرآن سورة النساء/60 ) المزيد > كلمات قريبة طَغِيَ ـ طَغِيَ طَغْياً وطُغْياناً وطِغْياناً: جاوَزَ القَدْرَ، وارْتَفَعَ، وغَلا في الكُفْرِ، وأسْرَفَ في المَعاصِي والظُّلْمِ، ـ طَغِيَ الماءُ: ارْتَفَعَ، ـ طَغِيَ الدَّمُ: تَبَيَّغَ، ـ طَغِيَ البَقَرَةُ: صاحَتْ. ـ طَغْيَا: عَلَمٌ لِبَقَرَةِ الوَحْشِ. ـ طَغَى: الصَّوْتُ. ـ طَغْيَةُ: نُبْذَةٌ من كلِّ شيءٍ، والمُسْتَصْعَبُ من الجَبَلِ، والصَّفاةُ المَلْساءُ. ـ طاغِيَةُ: الجَبَّارُ، والأحْمَقُ المُتَكَبِّرُ، والصاعِقَةُ، ومَلِكُ الرُّومِ. المعجم: القاموس المحيط طغَى طغَى يَطغَى ، اطْغَ ، طُغيانًا وطَغْيًا ، فهو طاغٍ :- • طغَى الشَّخصُ 1 - جاوز الحدَّ المقبول، تجبَّر واستبدّ وأسرف في الظُّلم :-طغى الكافرُ في ارتكابه الجرائم، - طغت عليه الحماسة: غلبت وسيطرت عليه، - {إِنَّ الإِنْسَانَ لَيَطْغَى. أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى} . 2 - غلا في الكفر، جاوز الحدَّ في العصيان :- {اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى} . • طغَى الماءُ: ارتفع، فاض :- {إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاءُ حَمَلْنَاكُمْ فِي الْجَارِيَةِ} :- • طغى البحرُ... المزيد المعجم: اللغة العربية المعاصر طغي الأَزهري: الليث الطُّغْيانُ والطُّغْوانُ لغةٌ فيه، والطَّغْوَ بالفتح مثلُه، والفِعْل طَغَوْت وطَغَيْت، والاسم الطَّغْوَى ابن سيده طَغَى يَطْغى طَغْياً ويَطْغُو طُغْياناً جاوَزَ القَدْرَ وارتفع وغَلا ف الكُفْرِ وفي حديث وَهْبٍ: إِنَّ لِلْعِلْم طُغْياناً كطُغْيان المَالِ أَي يَحْمِل صاحِبَه على التَّرَخُّص بما اشْتَبَه منه إِلى ما ل يَحِلُّ له، ويَتَرَفَّع به على مَنْ دُونَه، ولا يُعْطي حَقَّه بالعَمَلِ ب كما يَفْعَلُ رَبُّ المالِ وكلُّ مجاوز حدَّه في العِصْيانِ طَاغٍ ابنَ سيده: طَغَوْتُ... المزيد المعجم: لسان العرب أطغى أطغى يُطغِي ، أَطْغِ ، إطغاءً ، فهو مُطغٍ ، والمفعول مُطغًى :- • أطغاه المالُ حمله على الطُّغيان، جعله يتجاوز الحدَّ والقَدْر :-أطغاه السُّلطان/ الجاهُ/ أصحابُ السُّوء، - {قَالَ قَرِينُهُ رَبَّنَا مَا أَطْغَيْتُهُ وَلَكِنْ كَانَ فِي ضَلاَلٍ بَعِيدٍ} . المعجم: اللغة العربية المعاصر طاعن المحامي خصمه طعن كلّ منهما في الآخر. المعجم: عربي عامة طَغَى طغى - يطغى ، طغيا وطغيانا وطغيانا 1- طغى : جاوز الحد. 2- طغى بالغ في العصيان. 3- طغى بالغ في الظلم. 4- طغى الماء : فاض وزاد كثيرا. 5- طغى البحر : هاج. 6- طغى السيل : ارتفع وجاء بماء كثير. 7- طغى به الدم : هاج. المعجم: الرائد طَاغٍ جمع: ـون، طُغَاةٌ. [ط غ ي]. (فاعل من طَغَى). 1. :-الْحَاكِمُ الطَّاغِي :- : الظَّالِمُ، الْجَبَّارُ الْمُتَجَبِّرُ، مَنْ يَحْكُمُ بِقَسْوَةٍ وَعُنْفٍ. :-حَاكِمٌ طَاغِيَةٌ :- :-اِنْتَهَى عَهْدُ الطُّغَاةِ. 2. :-أَظْهَرَ رَغْبَةً طاغِيَةً :- : جارِفَةً. :-اِسْتَبَدَّتْ بِهِ شَهْوَةٌ وَحْشِيَّةٌ طَاغِيَةٌ لِلرِّبْحِ. (حنا مينا). المعجم: الغني طاعنَ طاعنَ / طاعنَ في يُطاعِن ، مطاعنةً وطِعَانًا ، فهو مُطاعِن ، والمفعول مُطاعَن :- • طاعن المحامي خصمَه طعن كلّ منهما في الآخر. • طاعنوا في الحرب: طعَن بعضهم بعضا. المعجم: اللغة العربية المعاصر طاعَن طاعن - مطاعنة وطعانا 1-طاعنه : طعن كل منه ما الآخر المعجم: الرائد طَغا ـ طَغا يَطْغُو طُغْواً وطُغْواناً: كَطَغِي يَطَغْى. ـ طَغْوَى: الاسْمُ {كَذَّبَتْ ثَمُودُ بطَغْواها}. ـ طاغُوتُ: اللاَّتُ، والعُزَّى، والكاهِنُ، والشَّيْطانُ، وكلُّ رأسِ ضلالٍ، والأصْنامُ، وكلُّ ما عُبِدَ من دُونِ اللّهِ، ومَرَدَةُ أهْلِ الكتابِ، للواحِدِ والجمعِ، فَلَعُوتٌ من طَغَوْتُ، ج: طَواغِيتُ وطَواغٍ، أو الجِبتُ حُيَيُّ بنُ أخْطَبَ، ـ طَاغُوتُ: كَعْبُ بنُ الأشْرَفِ. ـ أطْغاهُ: جَعَلَه طاغِياً. ـ طَغْوَةُ: المكانُ المُرْتَفِعُ. المعجم: القاموس المحيط طعن طَعَنه بالرُّمْحِ يَطْعُنه ويَطْعَنُه طَعْناً، فهو مَطْعُو وطَعِينٌ، من قوم طُعَْنٍ: وخَزَه بحربة ونحوها، الجمع عن أَبي زيد ولم يق طَعْنى والطَّعْنة: أَثر الطَّعْنِ؛ وقول الهذلي: فإِنَّ ابنَ عَبْسٍ، ق عَلِمْتُمْ مكانه أَذاعَ به ضَرْبٌ وطَعْنٌ جَوائِف الطَّعْنُ ههنا: جمع طَعْنة بدليل قوله جوائف ورجل مِطْعَنٌ ومِطْعانٌ كثير الطَّعْنِ للعَدُوِّ، وهم مطاعينُ؛ قال مَطاعِينُ في الهَيْجا مَكاشِيفُ للدُّجَى إذا اغْبَرَّ آفاقُ السماء من القَرْصِ وطاعَنه مُطاعَنةً وطِعاناً؛ قال كأَنه وَجْهُ تَرُكِيَّ... المزيد المعجم: لسان العرب الطاغيَةُ الطاغيَةُ : العظيم الظلم، الكثير الطغيان والتاء للمبالغة. و الطاغيَةُ الصاعقة. وفي التنزيل العزيز: الحاقة آية 5فَأمَّا ثَمودُ فَأُهْلِكُوا بالطاغِيَةِ) ) . و الطاغيَةُ الطغيانُ، وبذلك تكون من المصادر التي وردت على وزن فاعِلَة. والجمع : طَوَاغٍ. المعجم: المعجم الوسيط الطَّغْوَى الطَّغْوَى : الطيغان. وفي التنزيل العزيز: الشمس آية 11كَذَّبَتْ ثمُودُ بِطَغوَاهَا) ) . المعجم: المعجم الوسيط الطَّغْيَة الطَّغْيَة : كل مكان مرتفع صَعب المرتقى. و الطَّغْيَة الصَّفاة الملساءُ.
الطُّغْيَان
الطُّغْيَان : تجاوز الحدَّ في الظلم أو في اندفاق الماء.
و الطُّغْيَان (في الجيولوجيا) : انغمار الأرض بماء البحر لمسافات شُاسعة تتراكب عليها رواسبُ البحر .
المعجم: المعجم الوسيط تطاغى تطاغى يتطاغى ، تطاغَ ، تَطَاغيًا ، فهو مُتَطَاغٍ :- • تطاغى الموجُ هاج وتدافع. المعجم: اللغة العربية المعاصر تطاغى تطاغى - تطاغيا 1-تطاغى الموج : هاج المعجم: الرائد طاغ طاغ - ج، طغاة وطاغون 1- طاغ : فاعل.. 2- طاغ : ظالم. المعجم: الرائد طغى طغى - تطغية 1- طغاه : حمله على الطغيان والظلم. 2- طغاه : جعله طاغيا ظالما. المعجم: الرائد الطَّاعُونُ الطَّاعُونُ : داءٌ وَرَمِيٌّ وبائيٌّ سببه مكروب يصيب الفئران وتنقله البراغيث إلى فئران أخرى وإلى الإنسان. والجمع : طوَاعِين . المعجم: المعجم الوسيط

Şablon:Tuğyan bakınız TUĞYAN

Sözlükte Tuğyan[]

"Tuğyan, haddi aşmak, çok azgınlık göstermek, su taşmak, çoğalmak, deniz coşmak, mizaçta kan galebe etmek, zulüm ve küfürde çok ileri gitmek" anlamlarına gelir.

Bu kavram türevleriyle birlikte Kur'ân'ın kırk ayrı yerinde geçmiştir. İnsan belli nimetlere kavuşup, kendisinde istediğini yapabilecek bir güç, bilgi ve yetenek vehmettiği an gurur, kibir ve gaflete kapılarak tuğyan kapısını aralar, bir adım daha öteye geçince Allah'a ortak koşmaya, nefsini O'nun yerine geçirip heva ve heveslerinin peşinden gitmeye başlar. İşte bu hal tuğyan halidir.

Bu tür insanlar da tuğyan filinin faalilleri Kur'ân'ın ifadesiyle tâğîdir.

Nitekim geçmiş toplumların karakteri ve onları helaka götüren sebepler anlatılırken tuğyan felaketine dikkat çekilmiştir.

Firavun'un tavrı, Nûh kavminin inkârı, Lût kavminin taşkınlığı ve Semûd kavminin zevk ve sefa içinde yaşadıkları halde nankör davranmaları bir zulüm ve tuğyan hareketi olarak değerlendirilmiştir.

"Siz her yüksek yere bir alâmet dikerek eğleniyor musunuz? Temelli kalacağınızı umarak sağlam yapılar mı ediniyorsunuz? Yakaladığınız zaman, zorbalar gibi mi yakalıyorsunuz?" (Şu'arâ, 26/128-130)

"Azana ve dünya hayatını ahirete tercih edene, şüphesiz cehennem tek barınaktır." (Nâzi'ât, 79/37-39) âyetleri buna işaret etmektedir.

Kur'ân, azgın ve başkaları üzerinde ilahlık iddiasında bulunacak kadar sapıtanlara ve kendisini Nemrud ve Firavun örneğinde olduğu gibi yeryüzünün hükümdarı ve tek hâkimi kabul edenlere tağut demektedir.

"...İnkâr edenlere gelince, onların dostları da tağuttur. Onları aydınlıktan alıp karanlığa götürür. İşte bunlar, cehennemliklerdir?" (Bakara, 2/257) (F.K.)

TÂĞÛT

Allahü teâlâ âyet-i kerîmelerde meâlen buyurdu ki:

Îmân edenler Allah yolunda cihâd ederler, küfredenler ise tâğût yolunda savaşırlar. (Nisâ sûresi: 4/76)

Dinde zorlama yoktur. Hakîkat, îmân ile küfr apaçık meydana çıkmıştır. Artık kim tâğûtu tanımayıp da Allah'a îmân ederse o, muhakkak ki kopması (mümkün) olmayan en sağlam kulpa yapışmıştır. Allah hakkıyla işitici, (her şeyi) kemâliyle bilicidir. (Bekara sûresi: 2/256)

Allahü teâlânın indirdiği hükümlere mukâbil olmak ve onların yerine geçmek üzere hükümler koyan her varlık tâğûttur. (Muhammed ibni Cerîr)

TUĞYAN

Haddi aşma, zulüm, azgınlık, sapıklık; isyan, küfür. "Tuğyan" kelimesi "tağâ" (azdı, taştı, zulmetti) fiilinin masdarı olarak Kur'an'da dokuz yerde geçer. Ayrıca haddi aşıp azgınlık yapan kişi ve topluluklar manasında (taği) altı yerde; insanları yoldan çıkaran, azdıran "şeytan", "put" ve "kâhin" anlamında (Tağut) sekiz yerde geçer. Masdar ve diğer türevleriyle birlikte bu kelime Kur'an'da toplam otuzdokuz yerde zikredilir.

Hadiste: Hızır'ın öldürdüğü çocuğun (bk. el-Kehf, 18/74, 80) inkarcı bir tabiata sahip olduğu, eğer yaşasaydı ebeveynini "tuğyan"a ve küfre sürükleyeceği (Müslim, Kader, 29; Ebu Davud, Sünen 16, Hadis No: 4705) bildirilmektedir.

Yine hadiste malın "tuğyan"ı olduğu gibi ilmin de "tuğyan"ı olduğu bildirilmiştir. Yani ilim, sahibini, şüpheli hususlarda ruhsat kullanması suretiyle, helâl olmayan yollara sevk eder. İlmi dolayısıyla kendisinden aşağıda olan kimselere büyüklük taslar ve mal sahibinin yaptığı gibi ilmiyle amel etmeyerek ilminin hakkını veremezse bu ilmin tuğyanı olur (bk. İbn Manzur, Lisanu'l Arab, "Tağa" md.).

"Tuğyan" ile aynı kökten gelen "Tağut" kelimesi, azgın, insanlara zorla hükmeden kâfir, zorba kişiyi ifade eder.

Kur'an'da Allah müminlerin dostu ve yardımcısı, "Tağut" da kâfirlerin dostu ve yardımcısı olarak gösterilmiş; "müminlerin Allah yolunda savaştıkları" kâfirlerin ise, "tağut yolunda savaştıkları" ifade edilmiştir:

"Allah inananların dostudur, onları karanlıklardan aydınlığa çıkarır, inkâr edenlerin ise dostları azgın putlar (tağut) dır. Onları aydınlıktan karanlıklara sürüklerler. İşte onlar cehennemliklerdir. Onlar orada temelli kalacaklardır" (el-Bakara, 2/257).

"İnananlar Allah yolunda savaşırlar, inkâr edenler ise şeytan (tağut) yolunda harbederler. Şeytanın dostlarıyla savaşın. Esasen şeytanın hilesi zayıftır" (el-Nisâ, 4/76).

Kur'an-ı Kerîm'de Âd, Semûd ve Nuh kavmi gibi azgın toplulukların, Allah'ın emriyle yine azgın, köpürüp kuduran tufan; her şeyi yerinden söküp atan "dondurucu rüzgâr" (el-Hâkka, 69/6) ve korkunç ses (sayha) (Hud, 11/67) ile helâk edildikleri anlatılmaktadır. Böylece sanki onlara, amelleri cinsinden bir ceza verilmiştir. Haddi aşıp isyan eden, azarak kendinden başka güç tanımayan insana Allah'ın emrine boyun eğen tabii hadiseler (tufan, fırtına, zelzele vb.) yoluyla haddi bildirilir. Akıl sahibi ve şerefli olarak yaratıldığı halde başkaldırıp isyan eden, her istediğini yapabileceğini zanneden azgın insan, akıl sahibi olmadığı halde her emre boyun eğen "Allah'ın askerleri" (el-Fetih, 48/7) tarafından mağlub ve perişan edilir.

Tuğyan, insanın tabiatında vardır. Vahye kulağını tıkayan, aklını yegane rehber kabul ederek kendini beğenen "bencil" insan bir de çok mal sahibi olup kendini ihtiyaçtan uzak görmeğe başladı mı, "tuğyan" içine düşmüş olur: "şüphesiz, insanoğlu kendini müstağni sayarak azgınlık eder" (el-Alak, 96/6).

"İnsan, kendisinde istediğini yapabilecek bir güç, bilgi ve yetenek vahyettiği zaman artık Allah'ı unutur; gerçek kudret, ilim ve dilediğini dileme ve yapabilme güç ve iradesine sahip olanın yalnızca Allah olduğunu aklından çıkarır. Bu durum insan için tuğyana açılan bir kapıdır; artık dilediğini yapar, hak-hukuk ve hiçbir sınır tanımaz. Allah'a ortak koşmaya, nefsini onun yerine geçirip heva ve heveslerinin peşinden gitmeye girişir. İşte bu hal, tuğyan halidir ve bu tür insanlar da Kur'an'ın diliyle Tağidir" (Ali Ünal, Kur'ân'da Temel Kavramlar, 355-356).

Allah, insanların azıp sapmamaları için her şeyi ölçü ile yaratmış, rızkı da belli bir ölçü ile insanlara vermiştir: "Eğer Allah rızkı kullarının hepsine bol bol verseydi yeryüzünde azgınlık ederlerdi. Ama O, dilediğini bir ölçüyle indirir" (eş-Şûrâ, 42/27).

İnsanın açık bir düşmanı olan şeytan” (Yusuf, 12/5) ve "kötülüğü çok emreden nefis" (Yusuf, 12/53) insanı azgınlığa ve sapıklığa teşvik eder. Bunun için Kur'an, nefis ve şeytana karşı insanı sık sık uyarır ve onların vesvese ve saptırmalarına karşı uyanık bulunmalarını emreder. Allah'ın bu uyarısı insanlara olan lütuf ve merhametinin bir eseridir. Allah insanı başıboş bırakmamıştır (Kıyame, 75/36). Başıboş bıraksaydı kendi aleyhlerine olurdu; azıp saparlardı. Bununla beraber insanların çoğu bilgisizlikleri ve akılsızlıkları yüzünden iman etmemişlerdir.

Kur'an 'da "Firavn", "Tuğyan"ın simgesi olarak takdim edilmiştir. O, bütün gücün kendi elinde olduğunu vehmediyor, insanları küçük görüyor, onları öldürüyor ve en "kötü işkence"ye maruz bırakıyordu (el-Bakara, 2/49; ibrahim, 14/6). Firavun mantığına göre bütün insanlar onun kulu kölesi; "Mısır ve nehirler" onun mülkü idi: "Firavun milletine şöyle seslendi: Ey milletim! Mısır hükümdarlığı ve memleketimde akan bu ırmaklar benim değil mi? Görmüyor musunuz?" (Zuhruf, 43/51).

O, bunun bir istidrac (küfrünü artıran, cezasını artıran bir imtihan) olduğunu anlayamamıştı. Eğer ona Musa ve Harun gibi iki mübarek Peygamber gidip de "tuğyan"ını hatırlatmasa ve onu Allah'a çağırmasa idiler, belki o Allah'a karşı özür beyan etme sevdasına kapılabilir, "Ya Rabbi bana bir uyarıcı gelmedi ki" diyebilirdi. Çünkü azgınlığının farkında değildi; İnsanları köle olarak çalıştırmayı onlara işkence etmeyi ve öldürmeyi tabii hakkı olarak görüyordu. Saltanatı onu mağrur etmişti.

Tuğyanın temelinde "kibir" ve "benlik" yatar. Şeytanın azgınlığınının sebebi kibir ve benlik idi. Bu bakımdan Nisa sûresinin 51. ayetinde "Tağut" şeytan olarak yorumlanmıştır.

Tuğyan kelimesine küfür, şirk ve zulüm olarak iki şekilde mana vermek gerekir:[]

"Doğrusu şirk büyük bir zulümdür" (Lokman, 31/13). Çünkü şirk, bile bile hakkı inkâr etmek, niyeti görmemek ve onu verene isyan etmektir. Bu, iman noktasından bir "tuğyan" dır. İman açısından tuğyan içinde bulunan kimsenin uygulama bakımından da "zalim" olması tabiidir. Firavunun tuğyanı buna örnektir. Uygulama açısından "tuğyan" ise "zulüm" ve "haksızlık" tır. Özellikle yetki sahibi bir kimsenin, kendisini haklı gösterecek bazı gerekçelerle adaletten ayrılması ve emri altındakilere zulmetmesidir. Böyle kişilerin hakkı korkusuzca söyleyen âlimler tarafından uyarılması gerekir. Hadiste böyle zulüm yapan yöneticiye (sultanun cairun) karşı hakkı söyleyen âlim övülmektedir: Cihadın en-üstünü zalim hükümdara karşı hak sözü söylemektir" (İbn Mâce, Fiten, 20).

İslam tarihi, zalim sultanlara ve kötü hükümdarlara karşı gelen güçlü bilginlerle doludur. Çoğu kez bu muhalefet, dil ve kalemden mızrak ve kılıca dönüştü. Tıpkı Abdurrahman b. el-Eş'as ve beraberindeki fakih ve muhaddislerin, Haccac'ın tuğyanına (taşkınlığına) ve Emevî devletinin sapmasına başkaldırmaları gibi.

Medine'nin ünlü fakihi Saîd b. Müseyyeb, Hulefa-i Raşidin'in yolundan gitmeyen, mal-mevki ve nüfuz peşinde koşan Emevi emir ve valilerinin, kendi itibarından yararlanmak için yaptıkları mal ve mevki tekliflerini reddediyor ve onların kötü emellerine alet olmuyordu. Velid b. Abdülmelik'e biatı reddeden Saîd b. Müseyyeb'e 60 değnek ceza vuruldu.

Tabiin dönemi âlimlerinden Saîd b. Cübeyr, Haccac'ın zulmünü önce vaaz ve nasihatle önlemeye çalıştı, bu fayda vermeyince ona karşı ayaklandı ve şehid edildi.

Halife Mansur'un zulmüne boyun eğmeyerek onun gayri meşrû isteklerine alet olmamak için teklif edilen kadılık görevini reddeden Ebu Hanife de işkenceyle şehid edilmiştir (Beyyumi, tuğyana Karşı Ulema, 17 vd.).

Malik b. Enes de Halife Mansur'dan haksızlık ve zulüm gördü. Hz. Ali (r.a) taraftarlarının isyanına fetva vermesi üzerine ona işkence yapıldı (Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi III, 92-93).

Örneklerden de anlaşıldığı gibi "tuğyan" (zulüm), mümin olsun, kâfir olsun, maddî gücü ve siyasî iktidarı elinde bulunduran yöneticilerin yakalandıkları bir hastalıktır. Yöneticiler bu hastalıktan ancak yanlarına müttaki alim yardımcılar (müşavirler) almak ve adalete sarılmak suretiyle kurtulabilirler. Çünkü mutlak Hakim, Cebbar ve Kahhar olan Yüce Allah adaleti emretmektedir (en-Nisa, 4/58; en-Nahl, 16/90). Adalet, yöneticinin iktidarında uzun süre kalmasını ve adının hayırla anılmasını sağlayan temel bir özelliktir. Zulüm ise bunun tersidir. Zalim bir yönetici kısa sürede iktidarını kaybeder ve herkes tarafından lanetle anılır.

Tuğyan, siyasî iktidarı elinde bulunduran kişilerin sırf kendi iktidarını devam ettirmek ve rakiplerini etkisiz bırakmak için, çevresindeki kötü kişilerin telkin ve tahriklerine kapılarak zulme sapmalarıdır. Onları bu geçici iktidar sarhoşluğundan kurtarıp zulümlerini önleyecek olan, dünya malına ve makamına değer vermeyen gerçek alimlerdir. Yönetici ancak böyle cesur alimlerin uyarı ve tavsiyeleriyle ve sorumluluğunun şuurunda olarak Allah'tan korkmak suretiyle adaleti yerine getirebilir Hz. Ömer'in her gün kendisine: "Ey Ömer Allah'dan kork!” uyarısı yapmak üzere bir kişiyi görevlendirdiğine; zulme sapmaktan korkan bazı yöneticilerin de kendilerine: "Mağrur olma padişahım senden büyük Allah var" ikazını yaptırdıklarına tarih şahidlik etmektedir.

[]

[]

Ico libri Anlamlar

[1] (din) kendisine kulluk ettiren kişi ya da şey; şeytan, put vs.
[2] (din) İslam dışında hayat tarzları ortaya koyan ve bu hayat tarzları için kendilerine hizmet ettiren her türlü siyasal, dinî ya da kişisel güç

Nuvola apps bookcase Köken

[1] (Arapça)

Şablon:Tağut Şablon:Tuğyan

Advertisement